โรงเรียนสระบุรีวิทยาคม (โรงเรียนสหายชาย) ก่อตั้งโดยพระปลัดบุญ เจ้าอาวาสวัดศาลาแดงเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2445 โดยใช้ชื่อว่า โรงเรียนวัดศาลาแดง และใช้ศาลาการเปรียญหลังเก่าของวัดศาลาแดงเป็นสถานที่เรียน เปิดสอนในระดับชั้นมูลศึกษาถึงระดับชั้นชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งพระปลัดบุญได้ทำหน้าที่เป็นครูใหญ่โรงเรียนวัดศาลาแดงควบคู่กับตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดศาลาแดงไปด้วย[1]

ในปี พ.ศ. 2456 โรงเรียนวัดศาลาแดงได้ย้ายที่ตั้งไปยังวัดศรีบุรีรัตนาราม (วัดปากเพรียว) และได้รับเงินบริจาคจากประชาชนในการสร้างอาคารเรียน 1 หลัง และเปลี่ยนชื่อโรงเรียนตามสถานที่ตั้งว่า โรงเรียนวัดปากเพรียว ซึ่งต่อมากระทรวงศึกษาธิการได้ยกฐานะโรงเรียนปากเพรียวเป็นโรงเรียนประจำจังหวัดและเปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนสหายชาย และแยกนักเรียนหญิงออกไปตั้งเป็น โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดสระบุรี ซึ่งต่อมาคือ โรงเรียนสหายหญิง

ในปี พ.ศ. 2481 โรงเรียนสระบุรีได้ย้ายสถานที่ตั้งซึ่งมีความคับแคบไปยังสถานที่แห่งใหม่ (ปัจจุบันคือที่ตั้งของวิทยาลัยอาชีวศึกษาสระบุรี) ทำการสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาและขยายถึงระดับชั้นเตรียมอุดมศึกษา ต่อมาโรงเรียนได้รับการบริจาคที่ดินแห่งใหม่โดยมีพลตำรวจเอกประมาณ อดิเรกสารเป็นผู้ติดต่อทำให้มีดินเพิ่มเติมจากกรมการศาสนารวม 31 ไร่ 94 ตารางวา และได้รับการก่อสร้างอาคารเรียนจากกรมการศาสนาเป็นตึกสองชั้นหลังคาทรงไทยจำนวน 32 ห้องเรียน (เป็นอาคารเรียนที่ยาวที่สุดในประเทศไทย แต่ต่อมามีการทุบออกบางส่วนเพื่อสร้างอาคารเรียนใหม่ทำให้เหลือเพียงด้านขวาในปัจจุบัน) ซึ่งโรงเรียนสระบุรีได้ย้ายสถานที่ไปยังที่ดินบริจาคเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 [1]

วันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2515 กระทรวงศึกษาธิการได้รวมโรงเรียนสระบุรีเข้ากับโรงเรียนสหายหญิง และใช้ชื่อว่า โรงเรียนสระบุรีวิทยาคม โดยจัดการเรียนการสอนแบบสหศึกษา[1]