เดิมเป็นโรงเรียนสังกัดกองทัพบก โดยมีมณฑลทหารบกที่ 4 ดูแลและบริหาร ทั้งนี้ เนื่องจากต้องการให้การช่วยเหลือด้านการศึกษาแก่บุตรหลานทหารในค่ายจิรประวัติ โดยทำการสอนที่บ้านพักนายทหารระดับเสนาธิการ ต่อมาได้ขยายกิจการโดยจัดทำเป็นโรงเรียนเปิดทำการสอน ณ บริเวณที่ตั้งวิหารหลวงพ่อขาวในปัจจุบัน (ใกล้บ้านพักผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 31 ในปัจจุบัน) โดยใช้ชื่อว่าโรงเรียนทหารสงเคราะห์ เปิดการเรียนการสอนในระดับประถมศึกษา แต่การเรียนการสอนไม่ต่อเนื่อง เนื่องจากอยู่ในภาวะสงครามโลก ครั้งที่ 2

เมื่อสิ้นสุดสงครามโลก ได้ย้ายกิจการโรงเรียนมาตั้งที่แห่งใหม่เพราะมีนักเรียนเพิ่มมากขึ้น ตามความต้องการของชุมชน โดยใช้ที่ตั้ง ณ แผนกการฝึกกำลังสำรองในปัจจุบัน (ศูนย์การฝึกนักศึกษาวิชาทหาร มณฑลทหารบกที่ 31) ใช้ชื่อโรงเรียนว่า โรงเรียนกองทัพบกอุปถัมภ์ ให้อยู่ในความดูแล มณฑลทหารบกที่ 4 โดยให้สวัสดิการมณฑลทหารบกที่ 4 เป็นผู้บริหารและเปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม ตามชื่อค่ายจิรประวัติ เป็นเกียรติแก่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ซึ่งพระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุล "จิรประวัติ" เปิดทำการสอนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาจนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เป็นแบบสหศึกษา นักเรียนชายและหญิงใส่เสื้อสีขาว กระโปรงและกางเกงเป็นสีเขียวทหาร ปักอักษรย่อ จ.ป.

ปี พ.ศ. 2517 พลตรีเยี่ยม อินทรกำแหง ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 4 (ยศและตำแหน่งขณะนั้น) มีความประสงค์จะให้โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม เป็นโรงเรียนที่มีการบริหารจัดการด้านการศึกษาอย่างสมบูรณ์ เพราะมีนักเรียนเพิ่มมากขึ้นจากเดิมมาก จึงได้โอนกิจการโรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม จากกองทัพบกไปสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ โดยมี นายสายยนต์ เอี่ยมประสงค์ เป็นอาจารย์ใหญ่ ซึ่งยังคงใช้ชื่อโรงเรียนว่า โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม เช่นเดิม แต่เปลี่ยนสีกางเกงและกระโปรงเป็นสีดำ นักเรียนปักอักษรย่อ จ.ว. เปิดทำการสอนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษา จนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และให้ลดชั้นประถมศึกษาไปทุกปี จนเหลือเฉพาะระดับชั้นมัธยมศึกษา โดยทำการมอบโรงเรียนอย่างเป็นทางการเมื่อ วันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517 นายสำเนาว์ สินาคม เป็นผู้ประสานงาน นายประจวบ คำบุญรัตน์ เป็นตัวแทนของกระทรวงศึกษาธิการ เป็นผู้รับมอบ ต่อมากองทัพบกได้มอบที่ดินให้กับโรงเรียน จำนวน 100 ไร่ โดยใช้เป็นสถานที่ตั้งปัจจุบัน (เดิมคือสนามม้า) ให้เป็นที่ตั้งของโรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม ซึ่งเปิดทำการสอนตั้งแต่ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จนถึงชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย

เพื่อเป็นการสืบสานพระราชปณิธานของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้การศึกษาแก่ประชาชนทุกหมู่เหล่าอย่างทั่วถึง โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม ในสมัยของ ดร.กอบกิจ ส่งศิริ จึงขอเข้าเป็น 1 ในเครือ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ลำดับที่ 9 โดยใช้ชื่อว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (จิรประวัติ) นครสวรรค์ ทั้งนี้ได้มองเห็นความเชื่อมต่ออันเป็นรากเหง้าทางการศึกษาอย่างแท้จริง เพราะแม้ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ซึ่งเป็นพระราชโอรสของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับ เจ้าจอมมารดาทับทิม ก็ทรงเคยศึกษาอยู่ ณ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ตามปรากฏหลักฐานเลขประจำพระองค์ 001 และทรงเป็น 1 ใน 18 ศิษย์เก่าดีเด่นสวนกุหลาบวิทยาลัย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระราชทานบรมราชานุญาตประกาศชื่อ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (จิรประวัติ) นครสวรรค์ เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2550 นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณและเกียรติประวัติอย่างยิ่งต่อพสกนิกรชาวนครสวรรค์ อย่างหาที่สุดมิได้