ดร.ไพร เกิดเมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2507 เป็นบุตรของนายไสว พัฒโน อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง กับนางละเอียด พัฒโน[1] สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี นิติศาสตรบัณฑิต จากคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ระดับปริญญาโทด้านการตลาด จาก College of Natre Dame ประเทศสหรัฐอเมริกา และระดับปริญญาเอก สาขารัฐประศาสนศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต สมรสกับนางทิพย์วรรณ พัฒโน มีธิดา 3 คน