ไอ้ด่างเกยชัย เป็นชื่อเรียกของจระเข้ตัวใหญ่ตัวหนึ่ง ที่เคยอาละวาดกินคนที่แม่น้ำน่าน บ้านเกยชัย จังหวัดนครสวรรค์ เมื่อสมัยรัชกาลที่ 5 (ปัจจุบันคือ ตำบลเกยไชย อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์) ซึ่งผู้คนเชื่อว่าเป็นจระเข้เจ้า ที่ได้ชื่อว่า ไอ้ด่าง เพราะปลายจมูกมันมีดวงด่างสีขาวเป็นจุดเด่น ภายหลังถูกปราบได้ด้วยหอกของหมอจระเข้ 2 คน และได้ตัดหัวเก็บไว้ ว่ากันว่ามีความใหญ่ถึงขนาดหัวถึงหางสามารถนอนขวางลำน้ำจากฝั่งหนึ่งถึงฝั่งหนึ่งได้เรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัย มีบันทึกอยู่ในสมุดบันทึกของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อคราวที่ท่านเสด็จไปตรวจราชการที่เมืองเหนือ ได้บันทึกเกี่ยวกับเรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัยไว้สั้น ๆ 2 บรรทัด มีใจความว่า ที่นี่มีศีรษะของจระเข้ใหญ่ เป็นจระเข้กินคน ชาวบ้านเล่าลือกันว่าเป็นจระเข้เจ้า มีพระยาคนหนึ่งได้นำเอาศีรษะจระเข้นี้เข้ากรุงเทพ ฯ และได้ขายต่อให้ชาวต่างชาติไป เป็นอันจบกันสำหรับเรื่องราวของศีรษะจระเข้ใหญ่[1]ปัจจุบัน บันทึกของท่านตอนนี้ สามารถสืบค้นได้ที่หอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรีแต่เรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัย มักจำสับสนกับไอ้ด่างบางมุด ที่เป็นจระเข้น้ำเค็มมีขนาดลำตัวใหญ่ เคยอาละวาดกินคนเช่นเดียวกันที่คลองบางมุด อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร เมื่อปี พ.ศ. 2507 ซึ่งถูกปราบได้ด้วยลูกระเบิดของนายตำรวจผู้หนึ่งในท้องถิ่น