การกบฏสำเร็จ
กบฏมัคคาบี (
ฮีบรู: מרד החשמונאים) เป็นการกบฏชาวยิวนำโดยกลุ่ม
มัคคาบีเพื่อต่อต้าน
จักรวรรดิซิลูซิดและ
อิทธิพลกรีก การกบฏช่วงหลักเกิดขึ้นระหว่าง 167–160 ปีก่อนคริสตกาล และจบลงเมื่อซิลูซิดเข้าควบคุม
ยูเดีย แต่ความขัดแย้งระหว่างมัคคาบี ชาวยิวเฮลเลนิสต์และซิลูซิดยังดำเนินต่อไปจนถึง 134 ปีก่อนคริสตกาล จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์เกิดจาก
พระเจ้าแอนทิโอคัสที่ 4 เอพิฟาเนสปราบปรามผู้นับถือศาสนายูดาห์ใน 168 ปีก่อนคริสตกาล สาเหตุที่พระองค์ทำเช่นนั้นยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจมาจากความขัดแย้งทางการเมืองที่มีความเชื่อเป็นองค์ประกอบ
[1] แอนทิโอคัสให้
เยรูซาเลมอยู่ใต้อำนาจซิลูซิดโดยตรง สั่งห้ามประกอบพิธีกรรมของศาสนายูดาห์
[2] และดัดแปลง
พระวิหารที่สองในเยรูซาเลมเป็นศาสนสถานของลัทธิผสานกรีก-ยูดาห์
[3] การปราบปรามนี้นำไปสู่การกบฏนำโดย
ยูดาส มัคคาเบอุส นักบวชยูดาห์ใน 167 ปีก่อนคริสตกาล การต่อสู้ดังกล่าวถูกบันทึกใน
หนังสือมัคคาบี ฉบับที่ 1 และ
ฉบับที่ 2[4]มัคคาบีตั้งเป็นกองโจรที่เคลื่อนไหวในชนบท เข้าปล้นเมืองที่อยู่ห่างไกลอำนาจซิลูซิดและข่มเหงข้ารับใช้กรีก ก่อนจะพัฒนาเป็นกองทัพที่มีศักยภาพในการโจมตีเมืองปราการของซิลูซิด การยึดเยรูซาเลมใน 164 ปีก่อนคริสตกาลถือเป็นชัยชนะช่วงแรกที่สำคัญ มัคคาบีทำการชำระพระวิหารและอุทิศแท่นบูชาใหม่เป็นเวลา 8 วัน ซึ่งฉลองสืบต่อมาเป็นเทศกาล
ฮานุกกาห์[5][6] ที่สุดแล้วซิลูซิดยอมผ่อนปรนและยกเลิกการสั่งห้ามศาสนายูดาห์ แต่มัคคาบีหัวรุนแรงบางกลุ่มยังคงสู้ต่อเพื่อต้องการหลุดพ้นจากอำนาจซิลูซิด ต่อมาใน 160 ปีก่อนคริสตกาล ยูดาส มัคคาเบอุสถูกสังหารใน
ยุทธการที่เอลาซา[7] โยนาทัน อัปฟัส น้องชายของยูดาสขึ้นเป็นผู้นำแทน ความขัดแย้งภายในจักรวรรดิซิลูซิดและการเป็นพันธมิตรกับ
สาธารณรัฐโรมันเอื้อให้มัคคาบีมีโอกาสเป็นอิสระมากขึ้น จากนั้น 141 ปีก่อนคริสตกาล
ซีโมน ทัสซี ผู้นำต่อจากโยนาทันขับไล่ชาวกรีกออกจากป้อมอะคราในเยรูซาเลมได้สำเร็จ และก่อตั้ง
ราชวงศ์แฮสโมเนียที่ปกครองยูเดียจนถึง 37 ปีก่อนคริสตกาล
[8]กบฏมัคคาบีเป็นหนึ่งในเหตุการณ์สำคัญของชาวยิว และเป็นแรงบันดาลใจให้กับการก่อการกำเริบของชาวยิวในเวลาต่อมาอย่าง
สงครามยิว–โรมันครั้งที่หนึ่ง (ค.ศ. 66–73) และ
กบฏบาร์ คอคบา (ค.ศ. 132–136)
[9][10]