ในรัชสมัยในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นช่วงเวลาที่ต่างชาติทำการเข้ามาเป็นอาณานิคม โดยในเวลานั้นพระองค์ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญในการจัดเก็บข้อมูล หลักฐานและเอกสารเกี่ยวกับเขตแดนประเทศ อันเป็นความสำคัญในการเป็นเอกราชของประเทศไทย โดยมีดำริให่ทำแผนที่แผนใหม่ ด้วยความรู้จากประเทศฝ่ายตะวันตก[2]

ใน พ.ศ. 2416 หลักจากที่เสด็จประพาสแหลมมลายู ชวา อินเดียทรงได้พบอดียรองกงสุลอังกฤษ นายเฮนรี่ อลาบาสเตอร์ ได้กราบบังคมทูลถวายคำแนะนำในสำรวจและทำแผนที่ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกองทำแผนที่ทดลอง ใน พ.ศ. 2418

โดยมีผู้ช่วยเป็น หม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา) นายทัด ศิริสัมพันธ์ นายสุด และ ม.ร.ว. เฉลิม โดยเริ่มภายในพระนครก่อน เพื่อตัดถนนเจริญกรุงและวางสายโทรเลขไปยังพระตะบอง และแผนที่บริเวณปากอ่าวและเข้าร่วมสำรวจกับกองแผนที่อินเดีย และอังกฤษแล้วทรง ตั้งกองแผนที่ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2424 โดยสังกัดฝ่ายพระกลาโหม ซึ่งมีหน้าที่บัญชาการหัวเมืองและทหารฝ่ายใต้ในขณะนั้น โดยให้พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร (กรมพระยาดำรงราชานุภาพ) ผู้บัญชาการกรมทหารมหาดเล็ก เป็นผู้ดูแล