บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งการค้าระหว่างโรมันกับอินเดีย (อังกฤษ: Roman trade with India) เป็นการติดต่อค้าขายโดยการขนส่งสินค้าข้ามอานาโตเลียและเปอร์เซียที่พอจะมีบ้างเมื่อเทียบกับเวลาต่อมาที่ใช้เส้นทางสายใต้ผ่านทางทะเลแดงโดยการใช้ลมมรสุม การค้าขายเริ่มขึ้นราวคริสต์ศตวรรษที่ 1 หลังจากรัชสมัยของออกัสตัสเมื่อโรมันพิชิตอียิปต์(โรมันอียิปต์)ได้จากราชวงศ์ทอเลมี[1] เมื่อขยายดินแดนไปจนถึงลุ่มแม่น้ำไนล์ตอนเหนือแล้ว โรมันก็ไปพบกับชาติการค้าอาณาจักรอักซุม(จักรวรรดิอัคซูไมท์) บนฝั่งทะเลแดงที่ในปัจจุบันคือประเทศเอธิโอเปีย อาณาจักรอักซุมดำเนินการค้าขายกับอินเดียและอียิปต์มาเป็นเวลาหลายร้อยปีก่อนหน้านั้นแล้วการใช้ลมมรสุมในการช่วยเดินเรือที่ทำให้ปลอดภัยกว่าการเดินเรือเรียบฝั่งที่ริเริ่มขึ้นโดยนักเดินเรือของอาณาจักรอักซุม และต่อมาโดยชาวโรมัน อาณาจักรอักซุมถ่ายทอดความรู้ในการใช้ลมมรสุมในการเดินเรือให้กับชาวโรมัน และรักษาสัมพันธ์ไมตรีระหว่างกันอย่างปรองดองมาจนถึงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 7 ในบางโอกาสโรมันก็ใช้การบริการของเรืออาณาจักรอักซุมในการขนส่งสินค้าด้วย เส้นทางสายนี้ช่วยทำให้มีการติดต่อค้าขายโดยตรงระหว่างราชอาณาจักรโบราณของอินเดียและโรมัน ในที่สุดเส้นทางค้าขายทางทะเลมีความสำคัญขึ้นจนมาแทนที่เส้นทางข้ามทวีปทางบกที่ใช้กันมาแต่ก่อน[2]การค้าขายของโรมันมักจะแวะที่รัฐทมิฬโบราณ (อินเดียใต้และประเทศศรีลังกาปัจจุบัน) เพื่อทำการค้ากับนักเดินเรือทะเลราชอาณาจักรทมิฬที่รวมทั้งราชอาณาจักรโจฬะ, ราชอาณาจักรพันด์ยัน (Pandyan Kingdom) และ ราชวงศ์เจรา (Chera Dynasty) และก่อตั้งที่ตั้งถิ่นฐานสำหรับผู้ทำการค้าขาย ที่ยังคงดำเนินอยู่ต่อมาแม้ว่าจะหลังจากการล่มสลายของจักรวรรดิโรมันตะวันตก[3] และเลยไปจากเมื่อไบแซนไทน์สูญเสียเมืองท่าในอียิปต์และทะเลแดง[4] ราวระหว่างปี ค.ศ. 639 ถึงปี ค.ศ. 645 การค้าก็ตกอยู่ภายใต้ความกดดันของสงครามกับอิสลาม ในคริสต์ศตวรรษที่ 7 เมื่ออัคซูมและจักรวรรดิไบแซนไทน์ยุติการมีความสัมพันธุ์ต่อกันแล้ว อาณาจักรคริสเตียนอักซุมก็เริ่มเสื่อมโทรมลง แต่ก็ยังคงอยู่รอดมาได้แม้จะได้รับความกดดันโดยกองกำลังของมุสลิมรอบข้างมาจนกระทั่งถึงคริสต์ศตวรรษที่ 11 เมื่อมาได้รับการปฏิรูปหลังจากความขัดแย้งระหว่างราชวงศ์