ภายใต้การตัดสินของศาลทหารที่เข้ามาก้าวก่ายอำนาจของศาลพลเรือนนั้น แม้จะถูกมองว่าผิดหลักกฎหมายก็ตามในเกือบทุกสถานการณ์ แต่ก็มีข้อยกเว้นในกรณีฉุกเฉินและสงครามที่ดำเนินการโดยมีกฎหมายรองรับ เช่น

เชลยสงคราม

สนธิสัญญาสำคัญเช่นเจนีวาและอนุสัญญาเฮก, และกฎหมายระหว่างประเทศ ต่างก็ให้สิทธิ์แก่เชลยที่ถูกจับโดยประเทศคู่สงครามที่จะได้รับความคุ้มครองในรูปแบบที่กำหนดไว้อย่างระมัดระวัง เช่นในอนุสัญญากรุงเจนีวา กล่าวว่า :"ห้ามดำเนินการลงโทษพลเรือน เว้นแต่มีหลักฐานชัดเจนว่ามีความผิดและถูกตัดสินโดยศาลที่มีการค้ำประกันความเป็นอิสระและความเป็นธรรมแก่พลเรือนนั้น"--อนุสัญญากรุงเจนีวา (ปรับปรุงเป็นครั้งที่สอง) (1977) ข้อ 6.2

ข้อยกเว้นของเชลยในภาวะสงคราม

อย่างไรก็ตาม การตัดสินของศาลพลเรือนอาจไม่เหมาะสมในสถานการณ์การรบของสงคราม โจรสลัด, สายลับ,พลซุ่มยิง มักได้รับเกียรติให้ถูกตัดสินด้วยวิธีรวบรัด และจะมีศัตรูหรือพลเรือนทหารบกที่ยังคงมีการสู้รบในดินแดนที่ถูกครอบครองโดยบุคคลที่ก่อสงครามและไม่ได้สวมเครื่องแบบทหารและอาจเป็นอย่างอื่นได้รู้จักกันเป็นกองโจร, กองกบฏ ฯลฯ ที่ได้รับเกียรติด้วยเช่นกัน แต่พอพ้นสภาวะฉุกเฉิน ก็จะกลับเข้าสู่โหมดปกติเช่นเดิมแม้ว่าทหารเหล่านี้อาจจะถูกจำคุกถูกต้องตามกฎหมายหรือดำเนินการโดยกองทัพส่วนใหญ่ศตวรรษที่ผ่านมา แต่ในสงครามโลกครั้งที่สอง บางประเทศถูกครอบงำการเปลี่ยนแปลงกฎหมายเพื่อป้องกันกลุ่มกบฏด้วยอิทธิพลของกองกำลังต่างประเทศหลายครั้งของชัยชนะหลังสงครามเช่นฝรั่งเศส, โปแลนด์, และ สหภาพโซเวียต การรบต้านทานถูกดำเนินการอย่างรวบรัดโดยแกนนำหากพวกเขาจับ. สงครามยังมีอิทธิพลต่อรัฐบาลเพื่อให้แน่ใจว่า Commandos และกองกำลังพิเศษอื่น ๆ ที่ถูกจับลึกหลังแดนศัตรูจะได้รับการคุ้มครองในฐานะ POWs มากกว่าอย่างรวบรัด เช่นที่ฮิตเลอร์ดำเนินการผ่านหน่วยคอมมานโดของเขาในปี1942ทหารที่สวมเครื่องแบบของกองทัพฝ่ายตรงข้ามหลังจากที่เริ่มต้นของการต่อสู้อาจจะพิจารณาว่าทำการรบที่ผิดกฎหมายและอาจมีการดำเนินการลงโทษ อย่างไรก็ตาม ถ้าเอาทหารปลอมตัวของพวกเขาและวางอยู่บนตราประจำตำแหน่งที่เหมาะสมก่อนการเริ่มต้นของการต่อสู้ในการดำเนินการดังกล่าวที่พวกเขาจะถือว่ารบตามกฎหมายและต้องถือว่าเป็นนักโทษสงครามหากถูกจับ. ความแตกต่างนี้ถูกตัดสินในของสงครามโลกครั้งที่สอง อ็อตโต Skorzeny จากเยอรมันสวมเครื่องแบบของสหรัฐเพื่อจะแทรกซึมเส้นสหรัฐ แต่พวกเขาถูกฆ่าก่อนที่การต่อสู้จริง

ภายใต้กฎอัยการศึก

หากเกิดสภาวะร้ายแรง รัฐบาลอาจประกาศกฎอัยการศึกซึ่งอาจจะอนุญาตให้กองกำลังตำรวจหรือทหารตัดสินใจและ ดำเนินการลงโทษประหารพลเมืองของตัวเองเพื่อเรียกคืนอำนาจที่ชอบด้วยกฎหมายหรือด้วยเหตุผลที่สำคัญอื่น ๆ