การปรับอุณหภูมิกาย
การปรับอุณหภูมิกาย

การปรับอุณหภูมิกาย

การปรับอุณหภูมิกาย[1] (อังกฤษ: Thermoregulation) คือความสามารถของสิ่งมีชีวิตในการรักษาระดับอุณหภูมิปกติของร่างกายให้อยู่ในช่วงที่ต้องการได้ แม้ว่าอุณหภูมิของสิ่งแวดล้อมจะแตกต่างจากช่วงที่ต้องการเป็นอันมาก กระบวนการนี้เป็นด้านหนึ่งของการรักษาความสมดุลของร่างกาย (Homeostasis) ซึ่งเป็นกระบวนการของการสร้างดุลภาพระหว่างสถานภาพภายในร่างกายและสถานภาพของสิ่งแวดล้อมภายนอก (การศึกษากระบวนการที่ว่านี้ในสัตวศาสตร์เรียกว่า “นิเวศสรีรวิทยา” (ecophysiology)) ถ้าร่างกายไม่สามารถรักษาอุณหภูมิปกติของร่างกายได้ และอุณหภูมิของร่างกายสูงขึ้นอย่างผิดปกติก็จะทำให้เกิดอาการที่เรียกว่า ภาวะอุณหภูมิร่างกายสูง (hyperthermia) ในทางตรงกันข้ามถ้าอุณหภูมิของร่างกายลดต่ำลงกว่าอุณหภูมิปกติของร่างกายอย่างผิดปกติก็จะทำให้เกิดอาการที่เรียกว่า ภาวะอุณหภูมิร่างกายต่ำ (hypothermia)ขณะที่สิ่งมีชีวิตที่ปรับอุณภูมิของร่างกายเป็นสิ่งมีชีวิตที่รักษาแกนอุณหภูมิของร่างกายภายในช่วงที่ต้องการ การปรับอุณหภูมิของร่างกายอีกแบบหนึ่งคือ “การปรับอุณหภูมิของร่างกายตามสิ่งแวดล้อม” (thermoconformer) เป็นการปรับเปลี่ยนอุณหภูมิของร่างกายตามความเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิภายนอกของร่างกายข้อมูลเกี่ยวกับอุณหภูมิของสัตว์ไม่เป็นที่ทราบจนกระทั่งเทอร์มอมิเตอร์ได้รับการประดิษฐ์ขึ้น และทำให้พบว่าส่วนต่างๆ ของร่างกายสร้างและสูญเสียความร้อนต่างกันไปเป็นอันมาก แม้ว่าโดยทั่วไปแล้วระบบการหมุนเวียนของกระแสโลหิตจะช่วยรักษาอุณภูมิเฉลี่ยภายในร่างกายอยู่บ้าง ฉะนั้นการระบุว่าส่วนใดของร่างกายที่สะท้อนอุณภูมิของอวัยวะภายในได้อย่างใกล้เคียงที่สุดจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยทั่วไปแล้ว ทวารหนักถือกันว่าเป็นตำแหน่งที่สะท้อนอุณภูมิของอวัยวะภายในได้อย่างใกล้เคียงที่สุด หรือในบางกรณีของเพศหรือสปีชีส์ก็อาจจะเป็นภายในช่องคลอด, มดลูก หรือ กระเพาะปัสสาวะบางครั้งอุณหภูมิของปัสสาวะขณะที่ออกจากท่อปัสสาวะก็อาจจะใช้เป็นเครื่องวัด แต่การวัดอุณหภูมิของร่างกายส่วนใหญ่จะทำจากปาก, รักแร้, หู หรือ ขาหนีบ

ใกล้เคียง

การประท้วงในประเทศไทย พ.ศ. 2563–2564 การปรับตัวเป็นสัตว์เลี้ยง การประกวดความงาม การปรับตัว (ชีววิทยา) การประเมินตัวเองหลัก (จิตวิทยา) การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์นานาชาติ การปรับอากาศรถยนต์ การประมาณราคา การประกันภัย การปรับตัวของประสาท