การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชถูกกล่าวถึงครั้งแรกโดย Gottlieb Haberlandt นักพันธุศาสตร์ชาวออสเตรีย ในปี ค.ศ. 1902 เทคนิคดังกล่าวถูกพัฒนามาตลอดช่วงต้นศตวรรษที่ 19 โดยเริ่มจากการเพาะเลี้ยงบางส่วนของพืช เช่น เอมบริโอ และเนื้อเยื่อเจริญบริเวณปลายยอดและปลายราก ขณะที่การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชอย่างแท้จริงเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1934 โดย Roger J. Gautheret สามารถเพาะต้น Sycamore บนอาหารสังเคราะห์สูตร Knop's solution แข็งที่เติมน้ำตาลและวุ้นที่ได้จากสาหร่าย อย่างไรก็ตามในช่วงแรกของการพัฒนากลับพบปัญหาในการทำให้เนื้อเยื่อพืชมีการพัฒนาเป็นยอด ราก หรือลำต้นตามต้องการ จึงเริ่มนำสารควบคุมการเจริญเติบโตพืชมาใช้โดยตอนแรกมีการใช้น้ำมะพร้าวมาผสมกับอาหารสังเคราะห์ ต่อมาจึงเริ่มปรับใช้สารสังเคราะห์ในการชักนำให้เนื้อเยื่อพืชมีการเจริญและพัฒนาเป็นต้นอย่างสมบูรณ์ หลังจากที่มีการปรับใช้สารควบคุมการเจริญเติบโตพืชมาใช้ ก็มีการปรับปรุงอาหารสังเคราะห์ โดยการศึกษาคุณสมบัติของธาตุอาหารพืชหลายๆชนิด สูตรที่เป็นที่นิยมกันได้แก่ Murashige and Skoog (MSO)

ในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชนั้นต้องทำภายใต้สภาพปลอดเชื้อ โดยทำงานในตู้ปลอดเชื้อที่มีการกรองผ่านแผ่นกรองเฮป้า เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการปนเปื้อนจากเชื้อจุลินทรีย์ที่มีอยู่ในอากาศไปเจริญเติบโตบนอาหารเพาะเลี้ยง เนื้อเยื่อจะมีการเจริญเติบโตบนอาหารสังเคราะห์ในภาชนะปิด ภายในห้องที่มีการควบคุมอุณหภูมิและแสง อาหารเพาะเลี้ยงอาจมีการเติมสารควบคุมการเจริญเติบโตพืชและวิตามินบางชนิด

ประโยชน์

• การขยายพันธุ์เพิ่มจำนวนพืชอย่างรวดเร็ว เป็นประโยชน์ทางการค้า พืชที่ได้ปลอดจากโรคและแมลง และมีลักษณะเหมือนต้นแม่ทุกประการ
• การเก็บรักษาสายพันธุ์เพื่อการอนุรักษ์สายพันธุ์พืชที่ใกล้สูญพันธุ์
• การคัดเลือกเพื่อพัฒนาปรับปรุงสายพันธุ์ สามารถทำได้รวดเร็วกว่าพืชที่ปลูกด้วยวิธีปกติ
• การขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดที่มีอัตราการงอกหรืออัตราการรอดชีวิตต่ำ
• การเพาะเลี้ยงคัพภะที่ไม่มีเปลือกหุ้มเมล็ด หรือการกู้ชีวิตคัพภะ
• การชักนำให้พืชผลิตสารทุติยภูมิ
• การศึกษาลักษณะทางสรีระวิทยา เคมีต่างๆ รวมทั้งการกลายพันธุ์จากการฉายรังสีและการถ่ายยีน
• การสร้างสายพันธุ์แท้