วัตถุประสงค์ของกำแพงแก้ว มิได้มีไว้เพื่อปิดล้อมหรือป้องกันอันตรายเช่นกำแพงทั่วไป แต่เพื่อความสวยงาม ดังเห็นได้จากการตกแต่งกำแพง มีปูนปั้นให้มีลวดบัว เหมือนอย่างฐานปัทม์ คือ ทำเป็นแบบบัวคว่ำบัวหงาย ส่วนบนนิยมทำทับหลังเป็นบัวเจียด ที่ส่วนท้องพนักมีการตกแต่งด้วยงานประณีตศิลป์ สันนิษฐานว่า คำว่าแก้ว หมายถึงดีว่างาม

กำแพงแก้วเป็นเครื่องหมายบอกเขตเช่นเดียวกับใบเสมา แต่ต่างตรงที่สีมานั้นเป็นพื้นที่สมมติตามธรรมวินัย ซึ่งเป็นเขตแดนต้องห้ามเฉพาะสำหรับการทำสังฆกรรม ขณะที่กำแพงแก้วมีคติความเชื่อเพื่อสื่อความหมายในเชิงสัญลักษณ์ ว่า สิ่งที่ล้อมอยู่นั้นมีความสำคัญ การที่กำแพงแก้วล้อมอุโบสถ ก่อนถึงเขตสีมา จึงเป็นการเน้นความศักดิ์สิทธิ์[3]

กำแพงแก้วในวัด เป็นแนวเขตพุทธาวาส แสดงสัญลักษณ์เป็นดั่งกำแพงจักรวาล ขณะที่พระอุโบสถหรือวิหารแสดงเป็นดั่งศูนย์กลางจักรวาลหรือเขาพระสุเมรุ กำแพงจักรวาลอาจจะบันทึกเรื่องราวที่เรียกว่า ธรรม ศาสตร์ หรือกฎเกณฑ์ทางสังคม ตัวอย่างเช่น กำแพงแก้ววัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร ในเสาหรือผนัง มีจารึกตำรายา ซึ่งเป็นกฎเกณฑ์ทางสังคม[4] ขณะที่คติพุทธศาสนานิกายมหายาน แนวคิดกำแพงแก้วมีนัยยะ จำลองภพภูมิสุขาวดี