คลองระพีพัฒน์ เป็นคลองที่ขุดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยแบ่งออกได้เป็น 3 ส่วนคือ คลองระพีพัฒน์ หรือคลองระพีพัฒน์สายใหญ่ คลองระพีพัฒน์แยกตก และคลองระพีพัฒน์แยกใต้ [1] คลองระพีพัฒน์เดิมทีเรียกกันว่า “คลองป่าสักใต้” หรือ “คลองเจ๊ก” เพราะใช้แรงงานคนจีนขุด แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้เครื่องจักรกลช่วยในสมัยรัชกาลที่ 6 พระองค์ทรงตั้งชื่อเป็นทางการว่า “คลองระพีพัฒน์” เพื่อเป็นพระเกียรติแก่พระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒน์ศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ผู้ควบคุมการก่อสร้างเขื่อนพระรามหก ตั้งแต่เริ่มแรก [2]คลองระพีพัฒน์เริ่มต้นขุดจากแม่น้ำป่าสัก บริเวณ คุ้งยางนม ตำบลท่าหลวง อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ก่อนจะไหลลงมาที่อำเภอหนองแค จังหวัดสระบุรี และแยกออกเป็นสองสาย ความยาว 32 กิโลเมตร มีประตูน้ำพระนารายณ์ และประตูน้ำพระเอกาทศรถกั้นอยู่ระหว่างคลอง[3] เป็นคลองที่มีบทบาทสำคัญในการระบายน้ำ และโครงการชลประทานในเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สระบุรี และพื้นที่ใกล้เคียง