เมนูนำทาง
คลองเปรมประชากร
คลองเปรมประชากร มีความยาว 50.846 กิโลเมตร โดยมีจุดเริ่มต้นเชื่อมกับคลองผดุงกรุงเกษม ในเขตดุสิต กรุงเทพมหานคร และไหลลงแม่น้ำเจ้าพระยาที่ตำบลบางกระสั้น อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
การขุดคลองในสมัยโบราณนั้น จะมีการสร้างสัญลักษณ์เพื่อบอกระยะทางเอาไว้ โดยจะบอกระยะไว้ทุกๆ 100 เส้นหรือ 4 กิโลเมตร
เอนก นาวิกมูล บอกว่า เสาหรือเครื่องบอกระยะริมคลอง ยังไม่แน่ใจว่าสมัยอยุธยา หรือสมัย ร.1-2-3 เคยทำไว้หรือไม่ มาพบหลักฐานอีกที ก็สมัย ร.4 ตัวอย่างเช่น คลองมหาสวัสดิ์ ขุดเมื่อ พ.ศ. 2403 มีการสร้างศาลาริมคลองไว้ทุก 100 เส้น หรือทุก 4 กม. สำหรับคนเดินทางได้พักผ่อน แต่ศาลาเหล่านี้ถูกรื้อทิ้งไปหมดแล้ว คงเหลือไว้แต่ชื่อศาลาบางหลัง เช่น ศาลายา และศาลาทำศพ ที่แผลงเป็นศาลาธรรมสพน์[3]
มาถึงกรณี เสาริมคลองเปรมประชากร เอนก นาวิกมูล กล่าวว่า ริมคลองเปรมประชากร เคยมีเสาบอกระยะทุก 100 เส้น หรือ 4 กม. เพราะเคยอ่านพบข้อความที่คนรุ่นเก่าเขียนเอาไว้ เช่น ในเพลงนายตาบ บุตรสุนทรภู่ แต่งเมื่อคราวตามเสด็จ ร. 5 ไปยังกรุงเก่า เมื่อปี พ.ศ. 2414 "ตามแถวคลองร้อยเส้นเห็นหลักมี บอกวิถีทุกระยะที่จะไป"[3]
ระหว่างขุดคลอง รัชกาลที่ 5 โปรดให้ปักหลักเป็นเครื่องหมายทุก 100 เส้น ไปจนสิ้นสุดทาง แต่กาลนานมา หลักเหล่านั้นหักหายเสียเกลี้ยง คงเหลือชื่อ เพียงหลักสี่ หลักหก ครั้นตั้งสถานีรถไฟ พวกรถไฟก็เอาชื่อ หลักสี่กับหลักหก มาตั้งเป็นสถานีรถไฟหลักสี่และสถานีหลักหกขึ้น[3]
เอนก นาวิกมูล ค้นหลักฐานจากวรรณกรรมแล้ว ก็ออกค้นหาหลักริมคลองเปรมประชากร ยังไม่พบหลักฐานว่าหลักนั้นทำด้วยหินหรืออะไร แต่เข้าใจเอาว่าคงจะทำด้วยศิลาเหมือนหลักริมคลองดำเนินสะดวก [3]
ไม่พบกระทั่งใคร...สักคน ที่สามารถบอกตำแหน่งหลักได้ ว่าเคยอยู่ที่ไหนกันแน่ ท้ายสุด เอนก นาวิกมูลเสนอให้ผู้สนใจ ช่วยกันหาหลักบอกระยะริมคลองเปรมประชากร ถ้าพบจะได้นำมาสงวนรักษา ใช้เป็นจุดขายในการท่องเที่ยว [3]
วิธีหาหลัก...ก็ทำอย่างง่าย กำหนดจุดจากปากคลองเปรมประชากร ตรงข้ามวัดโสมนัสวิหาร ไปทีละ 4 กิโลเมตร ได้ระยะ 4 กิโลเมตร เมื่อใดก็ทำเครื่องหมายขุดค้นไว้เป็นระยะๆ จนกว่าจะถึงปลายคลองด้านตำบลบางกระสั้น เอนกตั้งความหวังว่า เราน่าจะหาสมบัติเก่าชุดนี้ กลับคืนมาได้?[3]
ข้อสันนิษฐานการกำหนดตำแหน่งหลักบอกระยะของคลองเปรมประชากร (จุดเริ่มต้นเชื่อมคลองผดุงกรุงเกษม วัดระยะทีละ 4 กิโลเมตรเป็น 1 หลัก) ได้ดังนี้
เมนูนำทาง
คลองเปรมประชากรใกล้เคียง
แหล่งที่มา
WikiPedia: คลองเปรมประชากร