คอร์เทกซ์กลีบข้างส่วนหลัง (
อังกฤษ: posterior parietal cortex ตัวย่อ PPC, Cortex parietalis posterior) เป็นส่วนของ
สมองกลีบข้างหลัง
คอร์เทกซ์รับความรู้สึกทางกายปฐมภูมิ (primary somatosensory cortex)คือ ก่อนที่การเคลื่อนไหวจะเกิดขึ้นระบบประสาทต้องรู้ตำแหน่งเดิมของส่วนของร่างกายที่จะต้องเคลื่อนไหวและตำแหน่งต่าง ๆ ของวัตถุภายนอกที่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายจะมีปฏิกิริยาร่วมด้วยคอร์เทกซ์กลีบข้างส่วนหลังรับข้อมูลจาก
ระบบรับความรู้สึก 3 ระบบที่มีบทบาทในการกำหนดตำแหน่งของร่างกายและของวัตถุภายนอกใน
ปริภูมิ ซึ่งก็คือ
ระบบการมองเห็น ระบบการได้ยิน และ
ระบบรับความรู้สึกทางกาย ต่อจากนั้น คอร์เทกซ์จึงส่งข้อมูลไปยังส่วนต่าง ๆ ของคอร์เทกซ์สั่งการ (motor cortex) ใน
สมองกลีบหน้าไปยัง dorsolateral prefrontal cortex, ไปยังส่วนต่าง ๆ ของคอร์เทกซ์สั่งการทุติยภูมิ (secondary motor cortex)และ ไปยัง
frontal eye fieldงานวิจัยที่ใช้
fMRI ในลิง และงานวิจัยที่ใช้การกระตุ้นสมองผ่านกะโหลกด้วยแม่เหล็ก (Transcranial magnetic stimulation) ในมนุษย์ชี้ว่า คอร์เทกซ์นี้มีส่วนประกอบเป็นเขตเล็ก ๆ ที่แต่ละเขตมีหน้าที่เฉพาะในการนำทางการเคลื่อนไหวตา ศีรษะ แขน หรือมือความเสียหายต่อคอร์เทกซ์นี้มีผลเป็นความบกพร่องทางการเคลื่อนไหว-การรับรู้ (sensorimotor)รวมทั้งการรับรู้และความทรงจำที่เกี่ยวกับวัตถุต่าง ๆ ในปริภูมิการยื่นมือออกไปเพื่อจับวัตถุการเคลื่อนไหวตาและ
การใส่ใจผลที่เด่นที่สุดของความเสียหายต่อคอร์เทกซ์นี้ก็คือภาวะเสียการรู้ปฏิบัติ (apraxia) และ
ภาวะละเลยกึ่งปริภูมิ (hemispatial neglect)
[1]บางแหล่งกล่าวว่าคอร์เทกซ์นี้เป็นส่วนของ
เขตบร็อดแมนน์ 5 และ 7
[2] บางแหล่งกล่าวว่าอยู่ใน
เขตบร็อดแมนน์ 7 เท่านั้น
[3]มีหลักฐานว่า คอร์เทกซ์นี้ยังมีบทบาทในการรับรู้ความเจ็บปวดอีกด้วย
[4]งานวิจัยเร็ว ๆ นี้เสนอว่า ความรู้สึกเกี่ยวกับ "
เจตจำนงเสรี" (free will) เกิดขึ้นจากเขตนี้โดยส่วนหนึ่ง
[5][6]งานวิจัยหนึ่งพบว่า เมื่อให้ทำการศิลป์ นักศิลป์สมัครเล่นมีการไหลเวียนของเลือดในระดับสูงขึ้นใน PPC ซีกขวาโดยเปรียบเทียบกับของนักศิลป์มืออาชีพ
[7]งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 2012 ในวารสาร Neuron โดยนัก
ประสาทวิทยาศาสตร์ของ
มหาวิทยาลัยนิวยอร์กค้นพบว่า มีการ
ยิงสัญญาณแบบคงเส้นคงวาใน
นิวรอนของ PPCคือ นักวิจัยได้ตรวจสอบการทำงานในระบบประสาทของ
ลิงแม็กแคกในขณะที่ให้ลิงทำกิจกรรมที่ต้องยื่นมือออกไปและต้องเคลื่อนไหวตาแบบ
saccadesหรือกิจกรรมที่ต้องเคลื่อนไหวตาแบบ saccades เท่านั้นการยิงสัญญาณแบบคงเส้นคงวาใน PPC พบในกิจกรรมที่ต้องอาศัยทั้งการยื่นมือและการเคลื่อนไหวตาไม่พบในกิจกรรมที่เคลื่อนไหวตาเท่านั้น
[8]ในงานวิจัยโดยสร้างภาพในสมอง คอร์เทกซ์นี้ โดยเฉพาะส่วนของ
รอยนูนแองกูลาร์ เกิดการทำงานเมื่อบุคคลกำลังระลึกถึง
ความจำอาศัยเหตุการณ์ (episodic memory)