คุณหมอเอสเซลเตนเกิดที่นครนิยอร์ก, มลรัฐนิวยอร์กในปี ค.ศ. 1933 (พ.ศ. 2476)[1] และเติบโตขึ้นในฟารม์เลี้ยงวัวในเขตด้านเหนือของรัฐนิวยอร์ก โดยได้รับการศึกษาในโรงเรียนรัฐในระดับมัธยมปลาย เขาได้เข้าเรียนที่เอเคเดมีเดียร์ฟิลด์[4] และจบการศึกษาในระดับอุดมศึกษาที่มหาวิทยาลัยเยลในปี ค.ศ. 1956[5] ซึ่งในช่วงที่อยู่ที่มหาวิทยาลัย เขาเป็นสมาชิกของสมาคมลับ Skull and Bones (ที่ประธานาธิบดีบุชทั้งพ่อทั้งลูกเป็นสมาชิกด้วย)[6] เขายังได้แข่งขันในกีฬาโอลิมปิกในปี ค.ศ. 2499 ที่เมืองเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลียและได้รับเหรียญทองในกีฬาพายเรือทีม 8 คนซึ่งเป็นตัวแทนของประเทศสหรัฐ[7]

คุณหมอเอสเซลเตนรับปริญญาแพทย์ศาสตร์บัณฑิตจากโรงเรียนการแพทย์ของมหาวิทยาลัยเคสเวสเทิร์นรีเสิร์ฟในปี ค.ศ. 1961 (ซึ่งเป็นที่ที่เขาได้พบภรรยาในอนาคตของเขาคือแอนน์)[4] เป็นแพทย์ฝึกหัด (ค.ศ. 1961–62) และแพทย์ฝึกหัดเฉพาะทาง (ค.ศ. 1962–66)ีที่คลินิกคลีฟแลนด์ซึ่งเป็นโรงพยาบาลดีที่สุด 1 ใน 4 ของประเทศสหรัฐอเมริกา[1]

หลังจากกลับมาจากการทำหน้าที่เป็นศัลยแพทย์ของกองทัพบกในสงครามเวียดนามเขาก็เริ่มทำงานที่คลินิกคลีฟแลนด์ จนกระทั่งได้รับตำแหน่งเป็น President of the Staff และเป็นกรรมการในคณะกรรมการบริหารโรงพยาบาลเขาได้รับตำแหน่งเป็นประธานของสมาคมศัลย์แพทย์ต่อมไร้ท่ออเมริกัน (American Association of Endocrine Surgeons) ในปี ค.ศ. 1991ในปี ค.ศ. 2000 คุณหมอลาออกจากตำแหน่งในคลินิกคลีฟแลนด์

ในปี ค.ศ. 2005 คุณหมอได้รับรางวัลเบ็นจามินสป็อกสำหรับความกรุณาในการแพทย์ (Benjamin Spock Award for Compassion in Medicine) เป็นคนแรกได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น (Distinguished Alumnus Award) จากสมาคมศิษย์เก่าคลินิกคลีฟแลนด์ในปี ค.ศ. 2009ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2010 เขาได้รับรางวัลเกี่ยวกับการกีฬา Greater Cleveland Sports Hall of Fame Award[8] คุณหมอเป็นสมาชิกของผู้ปรึกษาทางวิทยาศาสตร์ของนิตยสาร Nutrition Action (แปลว่า การดำเนินการเรื่องอาหาร)พิมพ์โดยศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อสาธารณประโยชน์ (Center for Science in the Public Interest[9])[10]