คุณพุ่ม เป็นธิดาพระยาราชมนตรี (ภู่ ภมรมนตรี) ซึ่งเป็นข้าหลวงเดิมของรัชกาลที่ 3 เมื่อเจริญวัยคุณพุ่มถวายตัวเป็นข้าราชการฝ่ายใน ตำแหน่งพนักงานพระแสงจนเป็นที่โปรดปราน[2] แต่อยู่ไม่นานก็กราบถวายบังคมลาออก โดยอาศัยอยู่ที่แพหน้าบ้านท่านบิดา เหนือวังท่าพระ ใกล้ท่าเรือจ้าง เมื่อสิ้นบุญของบิดา คุณพุ่มมีฐานะยากจนลงต้องเขียนกลอนขาย นับเป็นกวีหญิงคนแรกที่หาเลี้ยงชีพด้วยการเขียนกลอนขาย

ในสมัยรัชกาลที่ 4 คุณพุ่มได้อาศัยพึ่งบุญบารมีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร เมื่อพระองค์ท่านทั้งสองสิ้นพระชนม์ คุณพุ่มได้ไปอาศัยอยู่กับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา ทั้ง 3 พระองค์ทรงป็นพระราชบุตรในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ในสมัยรัชกาลที่ 5 คุณพุ่มได้เข้ารับราชการใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร พระราชธิดาในรัชกาลที่ 3 ซึ่งเป็นผู้ทำนุบำรุงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ และทรงชุบเลี้ยงคุณพุ่มจนตลอดชีวิต โดยคุณพุ่มทำหน้าที่ผู้บอกสักวา

คุณพุ่มเป็นกวีหญิงโสดฝีปากกล้า สำนวนกลอนเด่น มีความสามารถทางบอกสักวาและเพลงยาว มีคารมคมคายมาก ได้สมญาว่า บุษบาท่าเรือจ้าง เนื่องจากมักแต่งบทบอกสักวาเป็นตัวบุษบา มีเจ้านายและขุนนางไปติดพันเล่นสักวาอยู่เนืองๆ เช่น สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ (ต่อมาคือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว) หลวงนายสิทธิ์ (ช่วง บุนนาค ต่อมาคือ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์) เป็นต้น