จักรวาลวิทยา คือ การศึกษาเกี่ยวกับจักรวาลในความหมายต่าง ๆ ตามบริบท จักรวาลวิทยาทั้งหมดมีเป้าหมายเดียวกัน คือการพยยามทำความเข้าใจ ระเบียบอันเป็นนัยในการเป็นอยู่ทั้งหมด ศาสนาและระบบปรัชญาส่วนใหญ่มีจักรวาลวิทยาในรูปแบบนี้

จักรวาลวิทยา คือ สาขาหนึ่งในอภิปรัชญา ซึ่งอธิบายเกี่ยวกับธรรมชาติของเอกภพ ทฤษฎีหรือหลักซึ่งกล่าวถึงระเบียบตามธรรมชาติของเอกภพ[4] ความหมายพื้นฐานของจักรวาลวิทยา คือวิทยาศาสตร์ของจุดกำเนิดและการพัฒนาของเอกภพ ในดาราศาสตร์สมัยใหม่ทฤษฎีบิกแบงเป็นสมมุติฐานที่มีคนสนับสนุนมากที่สุด

ในจักรวาลวิทยาเชิงกายภาพ คำว่า จักรวาล มักถูกใช้ในทางเฉพาะ เพื่อกล่าวถึงภาวะต่อเนื่องของปริภูมิ-เวลา ใน (สมมุติฐาน) พหุภพ โดยจักรวาลของพวกเรา หรือ เอกภพที่สังเกตได้ มักถูกเขียนโดยใช้อักษรตัวพิมพ์ใหญ่นำหน้า (Cosmos)

ชาลส์ ปีเตอร์ เมสัน อ้างว่า ปรัชญาของพีธาโกรัสกล่าวถึงเอกภพดังภาพ[5]