ในวัฒนธรรม ของ จามรี

จามรีเลี้ยงในประเทศเนปาล ให้สังเกตหางซึ่งเหมือนของม้า มากกว่าเป็นพุ่ม ๆ เหมือนของวัว

คัมภีร์ชั้นพระไตรปิฎกและอรรถกถาของพระพุทธศาสนา กล่าวถึงจามรีในหลายเรื่องรวมทั้ง

พระพุทธเจ้าทรงห้ามใช้แส้จามรีสำหรับพระภิกษุ [11]
บุคคลพึงตามรักษาศีลเท่าชีวิต เหมือนกับจามรีตามรักษาขนหาง[12]
พระพุทธเจ้าทรงตามให้โอวาทกับท่านพระราหุลและพระภิกษุอื่น เหมือนกับจามรีตามรักษาขนหาง[13]
พระมหาโมคคัลลานะกล่าวอุปมาการแทงตลอดขันธ์ 5 ว่า เป็นเหมือนนายขมังธนูยิงขนทรายจามรีถูกด้วยลูกศร [14]

พระพุทธเจ้าทรงห้ามใช้แส้จามรีสำหรับพระภิกษุ โดยมีต้นเรื่องว่า

	แส้จามรีบังเกิดแก่สงฆ์ ภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่พึงใช้แส้จามรี รูปใดใช้ ต้องอาบัติทุกกฏ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตพัด 3 ชนิด คือ พัดทำด้วยปอ 1 พัดทำด้วยแฝก 1 พัดทำด้วยขนปีกขนหางนกยูง 1."
– พระวินัยปิฎก จุลวรรค ขุททกวัตถุขันธกะ เรื่องพัด[11]

มีการกล่าวให้บุคคลตามรักษาศีล เหมือนกับจามรีตามรักษาขนหางของตน คือ

	นกต้อยตีวิดรักษาฟองไข่ฉันใด จามรีรักษาขนหางฉันใด ผู้มีบุตรคนเดียวรักษาบุตรผู้เป็นที่รักฉันใด ผู้มีนัยน์ตาข้างเดียว รักษานัยน์ตาที่ยังเหลืออีกข้างฉันใด ท่านทั้งหลายจงตามรักษาศีลเหมือนฉันนั้นทีเดียว จงเป็นผู้มีศีลเป็นที่รักด้วยดี มีความเคารพ ทุกเมื่อเถิด ดังนี้
– สุมังคลวิลาสินี อรรถกถาทีฆนิกาย ศีลขันธวรรค พรหมชาลสูตร[12]

มีการกล่าวถึงว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตามรักษาท่านพระราหุลและพระภิกษุอื่น เหมือนกับจามรีตามรักษาขนหางของตน คือ

	พระตถาคตผู้มีพระปัญญาเฉลียวฉลาด ทรงสมบูรณ์ด้วยศีล ทรงรักษาเราเหมือนนกต้อยตีวิดรักษาพืชพันธุ์ เหมือน เนื้อจามรีรักษาขนหางสูงสุดฉะนั้น
– ปปัญจสูทนี อรรถกถามัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ อัมพลัฏฐิกราหุโลวาทสูตร[13]

พระมหาโมคคัลลานะกล่าวอุปมาการแทงตลอดขันธ์ 5 ว่า เป็นเหมือนนายขมังธนูยิงขนทรายจามรีถูกด้วยลูกศร

	ชนเหล่าใดพิจารณาเห็นเบญจขันธ์ โดยความเป็นของแปรปรวน และโดยไม่ใช่ตัวตน ชนเหล่านั้นชื่อว่า แทงตลอดธรรมอันละเอียด เหมือนนายขมังธนูยิงขนทรายจามรีถูกด้วยลูกศรฉะนั้น
– พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรคาถา มหาโมคคัลลานเถรคาถา[14]

ในวัฒนธรรมไทย ขนหางจามรีสีขาวใช้ทำเป็นพัดกับแส้ที่เรียกว่า "วาลวีชนี" เป็นหนึ่งในเครื่องราชกกุธภัณฑ์[15] อันเป็นเครื่องหมายแห่งความเป็นพระมหากษัตริย์ ซึ่งเป็นสิ่งที่จะต้องนำขึ้นทูลเกล้าฯถวายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

นอกจากนี้แล้ว จามรียังมีอีกชื่อเรียกหนึ่งในภาษาไทยแต่โบราณว่า "ชุมพา"[16]