ชะนีดำ (อังกฤษ: Black-cheeked gibboncode: en is deprecated ) จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อันดับวานร มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nomascus concolorมีรูปร่างหน้าตาคล้ายชะนีมงกุฎ (Hylobates pileatus) และชะนีมือขาว (H. lar) ตัวผู้มีขนปกคลุมลำตัวสีดำสนิท ยกเว้นบริเวณใบหน้า ที่มีขนสีขาวขึ้นแซมอยู่บริเวณรอบ ๆ ดวงตา จมูกและปาก ส่วนตัวเมียมีขนปกคลุมลำตัวสีครีม และมีสีดำอยู่กลางกระหม่อมชะนีดำมีความยาวลำตัวและหัว 46-60 เซนติเมตร น้ำหนัก 4.5-9 กิโลกรัม มีการกระจายพันธุ์อยู่ทางตอนใต้ของจีน ภาคเหนือของลาวและเวียดนามแต่การศึกษาชีววิทยาและนิเวศวิทยาของชะนีดำมีน้อยมาก อย่างไรก็ตามชะนีชนิดนี้มีความใกล้เคียงกับชะนีแก้มขาว (N. leucogenys) สามารถอาศัยอยู่ได้ในป่าหลายประเภท เช่น ป่าดิบ, ป่าเบญจพรรณ หรือป่าที่อยู่ในระดับความสูงประมาณ 2,900 เมตรจากระดับน้ำทะเล พบว่าชะนีดำอาศัยอยู่บนยอดไม้ที่มีความสูงมากกว่าชะนีชนิดอื่น ๆ อาหารหลักคือ ยอดอ่อนของต้นไม้, ใบไม้, ผลไม้ หรือดอกไม้ แต่จะชอบกินไม้จำพวกไผ่มากที่สุด ออกหากินในเวลากลางวัน มีพฤติกรรมการรวมฝูงแบบผัวเดียวเมียเดียว โดยฝูงหนึ่งมีสมาชิกประมาณ 3-5 ตัว ตัวผู้เป็นผู้นำกลุ่มในการหาอาหารและดูแลฝูง จะลงมาบนพื้นดินบ้างเพื่อกินหน่อไม้ ลักษณะการร้องของชะนีดำมีความต่างระหว่างตัวผู้และตัวเมีย โดย ตัวผู้มีเสียงร้องที่ยาวกังวาลและแหลมกว่าตัวเมียปัจจุบัน ประชากรชะนีดำในเวียดนาม สำรวจพบว่ามีแค่ 110 ตัวเท่านั้น[2]