ฌาน ดาร์ก (
ฝรั่งเศส: Jeanne d'Arc สัทอักษรสากล: [ʒan daʁk]
[1]) หรือ
โจนออฟอาร์ก (ราว 6 มกราคม ค.ศ. 1412
[2] - 30 พฤษภาคม ค.ศ. 1431) ชาวคาทอลิกเรียกว่า
นักบุญโยนออฟอาร์ค[3] เป็นวีรสตรีของ
ฝรั่งเศสและเป็น
นักบุญในนิกาย
โรมันคาทอลิก ฌานมาจากครอบครัวชาวนาที่เกิดทางตะวันออกของฝรั่งเศสและเป็นผู้นำกองทัพฝรั่งเศสใน
สงครามร้อยปีหลายครั้งที่ได้รับชัยชนะต่อฝ่ายอังกฤษโดยอ้างว่ามี
พระเจ้าเป็นผู้ชี้ทาง และเป็นผู้มีส่วนทางอ้อมในการขึ้นครองราชบัลลังก์ฝรั่งเศสของ
พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 7 โจนถูกจับโดยฝ่ายเบอร์กันดีและถูกขายให้แก่ฝ่ายอังกฤษ ถูกพิจารณาคดี และถูกเผาทั้งเป็นในข้อหาว่าเป็นพวกนอกรีตเมื่ออายุ 19 ปี
[4][5] ยี่สิบสี่ปีต่อมาพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 7 ไม่ทรงสามารถที่จะแสดงพระองค์ว่าทรงได้รับอำนาจมาจากผู้ที่ถูกประณามว่าเป็นผู้นอกรีต
สมเด็จพระสันตะปาปาคาลิกซ์ตุสที่ 3 จึงทรงมีคำสั่งให้มีตั้งศาลใหม่ในการพิจารณาการดำเนินการการพิจารณาคดีและการตัดสินของศาลแรก ศาลสรุปว่าฌานเป็นผู้บริสุทธิ์ และทางวาติกันประกาศให้ฌานเป็น “
มรณสักขี”
[4][5] ในปี ค.ศ. 1909 ฌานก็ได้รับแต่งตั้งให้เป็น
บุญราศี และในที่สุดก็ได้รับแต่งตั้งให้เป็น
นักบุญในปี ค.ศ. 1920
[2] ฌาน ดาร์กเป็นหนึ่งในสาม
นักบุญองค์อุปถัมภ์ประเทศฝรั่งเศสฌานอ้างว่าได้รับนิมิตจาก
พระเจ้าผู้ทรงบอกให้ไปช่วยกู้บ้านเมืองคืนจากการครอบครองของฝ่าย
อังกฤษในปลาย
สงครามร้อยปี มกุฎราชกุมารชาร์ลส์ซึ่งขณะนั้นยังไม่ได้ขึ้นครองราชย์ทรงส่งฌานไปช่วย
ผู้ถูกล้อมอยู่ในเมืองออร์เลอองส์ ฌานสามารถเอาชนะทัศนคติของนายทัพผู้มีประสบการณ์ได้และสามารถยุติการล้อมเมืองได้ภายใน 9 วัน หลังจากนั้นการได้รับชัยชนะอย่างเด็ดขาดหลายครั้งก็นำไปสู่การราชาภิเษกของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 7 ที่
แรงส์ (Reims) ซึ่งเป็นวิธีการพยายามยุติข้อขัดแย้งของสิทธิในการครองราชบัลลังก์ฝรั่งเศสฌาน ดาร์กเป็นผู้มีบทบาทสำคัญทาง
วัฒนธรรมตะวันตกมาโดยตลอด ตั้งแต่
จักรพรรดินโปเลียนที่ 1 มาจนถึงปัจจุบันนักการเมืองฝรั่งเศสก็มักจะปลุกเร้าความเป็นชาตินิยมโดยการอ้างถึงฌาน นักเขียนสำคัญๆ และคีตกวีที่สร้างงานเกี่ยวกับฌาน ดาร์กก็ได้แก่
วิลเลียม เชกสเปียร์ (“
เฮนรีที่ 6, ตอนที่ 1”)
วอลแตร์ (“La Pucelle d'Orléans” (โคลง))
ฟรีดริช ชิลเลอร์ (Friedrich Schiller) (“Die Jungfrau von Orléans”)
จูเซปเป แวร์ดี (“Giovanna d'Arco”)
ปีเตอร์ อิลิช ไชคอฟสกี (“Орлеанская дева” (The Maid of Orleans) - อุปรากร)
มาร์ค ทเวน (“Personal Recollections of Joan of Arc” (ความทรงจำเกี่ยวกับฌาน ดาร์ก) - อุปรากร)
ฌอง อานุยห์ (“L'Alouette” (นกลาร์ค)) ,
เบอร์โทลท์ เบร็คท์ (Bertolt Brecht) (“Die heilige Johanna der Schlachthöfe” (นักบุญฌานผู้ศักดิ์สิทธิ์แห่งสต็อคยาร์ด)) และ
จอร์จ เบอร์นาร์ด ชอว์ (“นักบุญฌาน” - บทละคร) นอกจากนี้วัฒนธรรมก็สืบเนื่องในการสร้างภาพยนตร์, โทรทัศน์, วิดีโอเกม, เพลง และนาฏศิลป์และการเต้นรำต่อมา