เมนูนำทาง
ฐานันดรศักดิ์เจ้านายมลายูปัตตานี ชั้นยศในสมัยเริ่มแรกชั้นยศ 1.วัน(Wan) 2.นิ(Nik) 3.ตูแว(Tuwea) เป็นยศชั้นเดียวกันทั้งหมด หมายถึงผู้นำ พระเจ้าแผ่นดิน สุลต่าน ตลอดจนเชื้อพระวงศ์และบรรดาเจ้าเมืองต่างๆ
- ยศ "วัน" นอกจากหมายถึงการสืบเชื้อสายเจ้าแล้วอาจหมายถึงการสืบเชื้อสายเจ้าทางพระมารดา หรือขุนนางที่มีคววามดีความชอบจึงได้รับแต่งตั้ง)
- ยศ "นิ" ปรากฏใช้ครั้งแรกสมัยสุลต่านมูซอฟฟาร์ ซึ่งเป็นดาตูยามู-จามปา โอรสของสุลต่านสุลต่านอับดุลลอฮ์ (Wan Bo Tri Tri) ราชาจามปา โดยตั้งชื่อโอรสว่า นิมุสตอฟา (สุลต่านอับดุลฮามิดชาห์) ตาดูยามู-จามปา หรือชาวจามปารู้จักในชื่อ (Po Rome)
- ยศ "ตูแว" พบที่ปัตตานีเท่านั้นและยอมรับกันทางภาษาศาสตร์ว่าน่าจะเป็นคำดั่งเดิมที่สุด ต่อมาได้พัฒนาเป็น "ต่วน"
นอกจากนี้ยังปรากฏลำดับชั้นยศซึ่งมีการใช้เฉพาะในปัตตานียุคกลาง โดยในตาริคปาตานี (Tariq Patani) ของวันฟากิฮ อาลี ดังนี้
ลำดับสูงสุด | |
---|---|
1.Tengku เต็งกู | ใช้ราชาศัพท์ |
2.Tuanku ต่วนกู | ใช้ราชาศัพท์ |
3.Tuan ต่วน | ใช้ราชาศัพท์ |
ลำดับสอง | |
4.Ku กู | ไม่ใช้ราชาศัพท์ |
5.Nik นิ | ไม่ใช้ราชาศัพท์ |
ลำดับสาม | |
6.Wan วัน | ไม่ใช้ราชาศัพท์ |
7.che เจ๊ะ | ไม่ใช้ราชาศัพท์ |
ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงการใช้ชั้นยศตามกาลเวลาและสมัยนิยมจนมาสู่ชั้นยศมลายูแบบ 3 ชั้น (ยุคหลังและปัจจุบัน)
ลำดับชั้น | ยศฐานันดรศักดิ์ | เช่น | |
---|---|---|---|
ชั้นที่1 | ต่วนกู (Tuanku), | ถือเป็นชั้นยศสูงสุด หมายถึงพระเจ้าแผ่นดิน สุลต่าน ตลอดจนองค์ประมุข[1] | - ตวนกู อิสมาอิล เปตรา อดีตสุลต่านแห่งรัฐกลันตัน |
ชั้นที่2 | เต็งกู,เติงกู,ตนกู(Tengku), อังกู (Ungku), ตุนกู (Tunku), ต่วน (Tuan), ตูแว (Tuwea), หลง (Long), รายา (Raja), กู (Ku), | ถือเป็นชั้นยศเดียวกันทั้งหมดและเป็นชั้นยศรองลงมา ชั้นยศนี้ถือว่าเป็นเจ้าแต่ประสูติ เมื่อเทียบกับพระยศเจ้านายไทย ชั้นยศนี้หมายถึงชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไปเพราะยังถือว่าเป็นเจ้า[2][3] (เมื่อกาลเวลาผ่านไปยศ "หลง" ซึ่งมาจากคำว่าหลวง ไม่เป็นที่นิยมใช้จึงได้ถูกยกเลิกไป) (ในอดีตรัฐกลันตันนิยมใช้ชั้นยศ "ต่วน" จนกระทั้งปี ค.ศ.1944 จึงได้เปลี่ยนค่านิยมตามกาลเวลามาใช้ชั้นยศ ตนกู,เติงกู,เต็งกู ส่วนในปัตตานียังนิยมใช้ ต่วน, กู ,นิ ตามเดิม) | - ต่วนไซนัลอาบิดิน โอรสในสุลต่านมูฮัมหมัดชาร์ที่3แห่งรัฐกลันตัน - ต่วนมันโซร์ เจ้าเมืองรามัน - เจ้าชาย ตนกูมูฮัมมัด ฟาอิซ เปตรา แห่งรัฐกลันตัน - ตวนสนิปากแดง (สุลต่านมูฮัมหมัดที่2) พระยากลันตัน |
ชั้นที่3 | นิ(Nik), วัน(Wan), | ถือเป็นชั้นยศสุดท้าย และเป็นสามัญชน เว้นแต่เป็นการสืบชั้นยศแบบโบราณยุคเริ่มแรกโดยไม่ขาดสายจึงจะถือว่าเป็นเจ้า | - นิดะ และ นิละไม เจ้าเมืองสายบุรี - นิมุสตอฟา (สุลต่านอับดุลฮามิดชาร์) ตาดูยามู-จามปา - นิสุไลมาน ดาตูปูยุด |
ในปัจจุบันชั้นยศ "นิ" จะใช้เพื่อให้เกียรติสำหรับการสืบเชื้อสายเจ้าทางพระมารดา เช่น ฝ่ายหญิงเป็นเจ้าชั้นยศ "ต่วน" สมรสกับชายสามัญชน บุตรที่เกิดมาใช้ชั้นยศ "นิ" เป็นต้น ส่วนยศ"วัน" หากเป็นการสืบชั้นยศแบบโบราณไม่ขาดสายจึงจะถือว่าเป็นเจ้า หรืออาจจะหมายถึงขุนนางในราชสำนักที่มีความดีความชอบจึงได้รับแต่งตั้งเพื่อเป็นการให้เกียรติกรณีนี้ไม่ถือว่าเป็นเจ้า
เมนูนำทาง
ฐานันดรศักดิ์เจ้านายมลายูปัตตานี ชั้นยศใกล้เคียง
ฐานันดรศักดิ์เจ้านายฝ่ายเหนือ ฐานันดรศักดิ์ไทย ฐานันดรศักดิ์ยุโรป ฐานันดรศักดิ์จีน ฐานันดรศักดิ์เจ้านายมลายูปัตตานี ฐานันดรที่สี่ ฐานันดรแห่งราชอาณาจักร ฐานันดรที่สามคือ? ฐานันดรศักดิ์ ฐานัฐพ์ โล่ห์คุณสมบัติแหล่งที่มา
WikiPedia: ฐานันดรศักดิ์เจ้านายมลายูปัตตานี https://board.postjung.com/1217622 https://www.silpa-mag.com/history/article_8494 https://so03.tci-thaijo.org/index.php/eJHUSO/artic...