ตานดำ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Diospyros montana) หรือ ตานส้าน, ถ่านไฟผี, มะเกลือป่า หรือ มะตูมดำ[2] เป็นพืชในสกุลมะพลับ กระจายพันธุ์ในอินเดียถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้[3] ลักษณะเป็นไม้ยืนต้น สูงได้ถึง 15 เมตร ลำต้นและกิ่งมีหนาม ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กลับถึงรูปรี ยาว 2-12 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบเว้าคล้ายรูปหัวใจ แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มทั้งสองด้าน ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น ดอกเพศผู้ กลีบเลี้ยงรูประฆัง มี 4 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดรูปถ้วย ปลายแยก 4 แฉก มีสีเขียว กลีบดอกรูปคนโทสีเหลือง ยาว 0.8-1 เซนติเมตร มี 4 กลีบ มีเกสรเพศผู้ 14-20 อัน ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกเหมือนดอกเพศผู้ รังไข่มี 8 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียมี 4 อัน มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 4-12 อัน ผลเป็นผลสดทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 1-3 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงบานออกหรือพับงอกลับ เมื่อแก่มีสีเหลือง[4][5] ผลมีพิษใช้เบื่อปลาและนำมาย้อมสีได้ เปลือกต้นมีสรรพคุณลดไข้และแก้อักเสบ[6]