ในอดีตตำบลยะลามีการพัฒนาการจากการเป็นชุมชนในหุบเขาเป็นเมืองยะลา จากการแบ่งหัวเมืองภายหลังอาณาจักรรัตนโกสินทร์ครองอำนาจเหนืออาณาจักรปัตตานีราวปี พ.ศ. 2334 เมืองยะลาสั่งสมความมั่งคั่งจากการเป็นศูนย์กลางของเส้นทางการค้าระหว่างหัวเมืองชายฝั่งมหาสมุทรกับหัวเมืองท้องถิ่นภายในหุบเขา ดังจะพบร่องรอยของวังเจ้าเมืองยะลา และแนวกำแพงดิน (ลูวากอตอ)[1][2]

แต่ด้วยความที่ภูมิประเทศของเมืองไม่เหมาะสมนัก เพราะตั้งในหุบเขาและไกลจากแม่น้ำปัตตานี ภายหลังได้มีการย้ายศูนย์กลางของเมืองไปที่บ้านท่าสาปแทน[1] ดังบันทึกของพระยาเดชานุชิต (หนา บุนนาค) สมุหเทศาภิบาลปัตตานีระบุสภาพบ้านยะลาไว้เมื่อปี พ.ศ. 2449 ความว่า "การที่จะบำรุงยาก ด้วยเป็นบ้านไกลจากแม่น้ำอยู่ในละแวกเขา"[1][4]