ทะเลสาบรูปแอก, บึงโค้ง หรือ กุด (อังกฤษ: oxbow lake) เป็นทะเลสาบหรือบึงที่มีรูปร่างโค้งเข้าหากัน เกิดจากการที่ลำน้ำโค้งตวัดเปลี่ยนเส้นทางการไหลจากแนวโค้งเดิมเป็นลำน้ำสายใหม่ที่ตรง ทำให้ที่ดินบริเวณนั้นเป็นเกาะระยะหนึ่ง ต่อมาลำน้ำสายเก่าถูกตะกอนมาทับถมปิดหัวและท้ายจึงถูกตัดขาดกลายเป็นบึงที่มีลักษณะเป็นรูปแอก และทะเลสาบรูปแอกนี้จะถูกทำลายจากการทับถมของตะกอนชายฝั่งกลายมาเป็นที่ราบน้ำท่วมถึงเรียกว่า รอยบึงโค้ง (oxbow scar) ซึ่งเป็นที่ลุ่มน้ำขังชื้นแฉะต่อไป[1] ตัวอย่างเช่น บึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร ซึ่งเกิดจากแม่น้ำน่าน[2][3], น้ำครก จังหวัดน่าน ซึ่งเกิดจากแม่น้ำน่าน[4] และ หนองกุดทิง จังหวัดบึงกาฬ ซึ่งเกิดจากแม่น้ำโขง[5]คำว่า "รูปแอก" ยังอาจใช้เรียกส่วนโค้งรูปตัวยูของแม่น้ำลำธาร โดยที่ส่วนโค้งนั้นไม่จำเป็นต้องถูกตัดขาดจากลำน้ำสายหลักก็ได้[6][7]