การก่อสร้างเส้นทาง

จากการก่อสร้างทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน จากสถานีรถไฟขอนแก่นขึ้นไป ถูกระงับไว้ชั่วคราว ในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อทางการเมือง เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช มาเป็นระบบประชาธิปไตย ต่อมาจึงลงมือก่อสร้าง ต่อ จนกระทั่งเปิดเดินรถ ระหว่างขอนแก่น-อุดรธานี ระยะทาง 120 กิโลเมตร ได้เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2484 จากนั้น การสร้างทางรถไฟสายนี้ ก็ถูกระงับเรื่อยมา จนในปี พ.ศ. 2497 จึงเริ่มการก่อสร้าง ต่อไปถึงจังหวัดหนองคาย ระยะทาง 49 กิโลเมตร โดยรัฐบาลสหรัฐอเมริกา ออกเงินสมทบค่าใช้จ่ายในการก่อสร้าง เป็นมูลค่า 4 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือประมาณ 80 ล้านบาท เพื่อให้สร้างเสร็จภายใน 7 เดือน ตามความจำเป็นทางยุทธศาสตร์ การก่อสร้างเสร็จตามกำหนด สามารถเปิดเดินรถได้ถึง สถานีรถไฟหนองคาย(ปัจจุบันใช้ชื่อสถานีรถไฟนาทา) ระยะทาง 49 กิโลเมตร เมื่อวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2498 ต่อมาการรถไฟแห่งประเทศไทย ได้ขยายการก่อสร้างต่อระยะทางประมาณ 6 กิโลเมตร เพื่อสะดวกในการขนส่งสินค้า ผ่านไปยังประเทศลาว จากสถานีรถไฟหนองคายเดิม (สถานีรถไฟนาทาในปัจจุบัน) ไปถึงสถานีหนองคายแห่งใหม่(ที่หยุดรถตลาดหนองคายในปัจจุบัน) ในขณะนั้น[2]

การเปลี่ยนชื่อ

ซึ่งในการตั้งชื่อสถานีรถไฟสร้างใหม่ ริมฝั่งแม่น้ำโขง การรถไฟแห่งประเทศไทย ได้ติดต่อกับผู้ว่าราชการจังหวัดหนองคายแล้วเห็นควรตั้งชื่อว่า"หนองคาย" ใน ก.ม.623+588.11 โดยใช้ชื่อย่อว่า "นค." อภาษาอังกฤษว่า "Nong Khai" เนื่องจากตั้งอยู่ในตัวเมืองหนองคาย ส่วนสถานีหนองคายเดิมเห็นควรเปลี่ยนชื่อเสียใหม่เป็นสถานี"นาทา" ใน ก.ม. 617+840 ใช้อักษรย่อเพื่อมิให้พ้องกับแห่งอื่นว่า "ยน." ชื่อภาษาอังกฤษว่า "Na Tha" เพราะเนื่องจากสถานีรถไฟอยู่ติดกับตำบลนาทา[3]

การเปิดเดินรถไฟ 

หลังจาการก่อสร้างทางรถไฟ แล้วมีการตั้งชื่อและเปลี่ยนชื่อ ช่วงสถานีนาทา-สถานีหนองคายเสร็จแล้ว จึงเปิดเดินรถครั้งแรก เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2501 แต่เนื่องจากก่อสร้างอาคารสถานีหนองคายที่ยังไม่เสร็จสมบูรณ์ การรถไฟแห่งประเทศไทยจะเปิดสถานีหนองคายเป็นที่หยุดรถไปพลางก่อน ที่ก.ม. 623+588 (บริเวณย่านสถานีหนองคาย ริมฝั่งแม่น้ำโขง) โดยใช้ชื่อว่า "ที่หยุดรถหนองคาย" มีอักษรย่อว่า "นค." ให้ชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า "Nong Khai" เป็นการชั่วคราวแทนสถานีหนองคาย ตามคำสั่งที่ ก.112/7599 ที่ลงวันที่ 16 กันยายน 2500 ซึ่งให้ใช้ความเร็วในการเดินรถในทางตอนสถานีนาทา-ที่หยุดรถไฟหนองคาย โดยใช้ความเร็วไม่เกิน 20 กิโลเมตร/ชั่วโมง หลังจากก่อสร้างสถานีรถไฟหนองคายเสร็จครบถ้วน จึงเปลี่ยนชื่อกลับจากที่หยุดรถไฟหนองคาย เป็นสถานีรถไฟหนองคาย แล้วเปิดการเดินรถได้ตลอดทาง เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2501 โดยความยาวของทางรถไฟสายนี้ ตั้งแต่สถานีชุมทางถนนจิระ ถึง สถานีหนองคาย ยาว 359 กิโลเมตร[4]

การถูกลดระดับ และยุบสถานี

จากเปิดใช้งานสถานีรถไฟหนองคายมาอย่างยาวนาน ในปี พ.ศ. 2543 การรถไฟแห่งประเทศไทยได้ดำเนินการก่อทางรถไฟสายหนองคาย(ใหม่)–ท่านาแล้ง เป็นส่วนหนึ่งของโครงการทางรถไฟผ่านทวีปเอเชียขององค์การสหประชาชาติ จึงย้ายสถานีรถไฟหลักจากสถานีรถไฟหนองคาย ไปยังสถานีรถไฟหนองคายแห่งใหม่ และลดระดับจากสถานีรถไฟหนองคายเดิมเป็นที่หยุดรถไฟ แล้วใช้ชื่อใหม่เป็น ที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย เป็นที่หยุดรถไฟบริเวณ กม.623+580 ในช่วงปี พ.ศ. 2546 - 2548 จนในที่สุดในปี พ.ศ. 2551 ก็ยกเลิกการเดินรถไฟและปิดที่หยุดรถไฟตลาดหนองคายอย่างถาวร โดยให้ไปใช้สถานีรถไฟหนองคายแห่งใหม่(สถานีรถไฟหนองคายในปัจจุบัน)แทน โดยการรถไฟแห่งประเทศไทยนำที่ดินของที่หยุดรถไฟตลาดหนองคายจำนวน 30 ไร่ไปทำประโยชน์อื่นเพื่อสร้างรายได้