ธัชวิทยา ([ทัดชะวิดทะยา];
อังกฤษ: vexillology) คือวิชาที่ว่าด้วยการศึกษาเกี่ยวกับ
ธง ชื่อวิชา Vexillology เริ่มใช้เป็นครั้งแรกเมื่อ
พ.ศ. 2500 โดย
วิทนีย์ สมิทผู้แต่งหนังสือเรื่อง
ธง และบทความเป็นจำนวนมากเกี่ยวกับธง ในช่วงแรกยังนับเป็นสาขาย่อยของ"
วิชาการผูกตราสัญลักษณ์" (
heraldry) ซึ่งบางครั้งก็ยังถือว่าเป็นดังนั้นอยู่ นอกจากนี้ก็ยังอาจถือว่าเป็นสาขาของวิชา
สัญญาณศาสตร์ (
semiotics) วิชานี้ได้มีการนิยามไว้ในข้อบังคับของ
สหพันธ์ธัชวิทยานานาชาติ - FIAV (
Fédération internationale des associations vexillologiques) ว่าเป็น "การสร้างสรรค์และพัฒนาการว่าด้วยองค์ความรู้เกี่ยวกับธงทุกประเภท ทุกรูปแบบ ทุกหน้าที่ใช้สอย และทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์และหลักการที่เป็นพื้นฐานแห่งความรู้นี้" บุคคลผู้ศึกษาเกี่ยวกับธงเรียกว่า "
นักธัชวิทยา" (vexillologist) และเรียกผู้ทำงานเกี่ยวกับการออกแบบธงหรือ
นักออกแบบธง เป็นภาษาอังกฤษว่า vexillographerในคำภาษาอังกฤษ Vexillology ได้มาจากการสังเคราะห์คำ
ภาษาละติน vexillum และ หน่วยคำเติมหลัง –ology ที่แปลว่า "การศึกษาว่าด้วย..." สำหรับ vexillum หมายถึง
ธงประจำกองทหารโรมันในยุค
คลาสสิก ธงสมัยนั้นต่างกันธงปัจจุบันตรงที่ธงปัจจุบันใช้ผูกกับเสาทางดิ่ง ส่วนธง vexillum เป็นผืนสี่เหลี่ยมจตุรัสแขวนอยู่กับแขนกางเขนทางนอนที่ยึดกับปลายหอก
นักธัชวิทยารวมตัวกันในระดับนานาชาติจัดประชุมด้านธัชวิทยา (ICV - International Concress of Vexillology) ทุกๆ สองปี เมื่อ พ.ศ. 2550 จัดประชุมกันที่
กรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี สำหรับปี พ.ศ. 2552 มีกำหนดให้จัดที่เมือง
โยโกฮามา ประเทศญี่ปุ่น สำหรับกิจกรรมในอินเทอร์เน็ต FIAV มีเว็บไซต์เกี่ยวกับ "
ธงในโลกนี้" คือ
FOTW Official Flag สำหรับให้ผู้มีความสนใจเข้าศึกษา