นันมาโตลเป็นศูนย์กลางทางพิธีการและการเมืองของราชวงศ์เซาเตเลวูร์ ซึ่งมีส่วนในการรวมประชากรประมาณ 25,000 คน บนเกาะโปนเปย์ไว้ด้วยกัน จนถึง ค.ศ. 1628[3] ตั้งอยู่ระหว่างเกาะหลักโปนเปย์กับเกาะเจ็มเว็น พื้นที่แห่งนี้พบกิจกรรมของมนุษย์มาตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 1 หรือ 2 กระทั่งถึงประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 8 หรือ 9 การก่อสร้างเกาะเล็กได้เริ่มต้นขึ้นด้วยงานสถาปัตยกรรมหินขนาดใหญ่ช่วงระหว่าง ค.ศ. 1180–1200[12]

การพิสูจน์การก่อสร้างหินขนาดใหญ่ทำได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ตามความเชื่อโปนเปย์อ้างว่าผู้สร้างแหล่งโบราณคดีเลลูบนเกาะโกชาเอ (ซึ่งใช้การก่อสร้างด้วยหินใหญ่เหมือนกัน) อพยพเข้ามาที่โปนเปย์ ซึ่งเขาใช้ทักษะและประสบการณ์ในการสร้างสิ่งที่น่าประทับใจยิ่งกว่าอย่างนันมาโตล ทว่าจากการหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสีระบุได้ว่านันมาโตลเก่าแก่กว่าเลลู ทำให้นันมาโตลน่าจะเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างเลลู[12]

ตามตำนานของโปนเปย์กล่าวว่าผู้วิเศษฝาแฝดชื่อว่าโอลิซีปาและโอโลโซปาจากกาเตาตะวันตกหรือกานัมไวโซ อันเป็นดินแดนในตำนาน พี่น้องคู่นี้เดินทางมาถึงด้วยเรือแคนูขนาดใหญ่เพื่อแสวงหาพื้นที่ในการสร้างแท่นบูชาเพื่อบูชาเทพนานีโซนซาป อันเป็นเทพแห่งเกษตรกรรม หลังจากการก่อสร้างที่ผิดพลาดหลายหลายครั้ง สองพี่น้องก็สามารถสร้างแท่นบูชาได้สำเร็จบริเวณห่างจากเกาะเจ็มเว็น ซึ่งพวกเข้าใช้ประกอบพิธีกรรม ตามตำนานพี่น้องยกหินขนาดใหญ่ให้ลอยด้วยความช่วยเหลือของมังกรบิน เมื่อโอลิซีปาเสียชีวิตด้วยโรคชรา โอโลโซปากลายเป็นผู้ปกครองเซาเตเลวูร์คนแรก โอโลโซปาได้แต่งงานกับหญิงท้องถิ่น และเป็นต้นตระกูลของอีก 12 รุ่นต่อมา นับเป็นผู้ปกครองเซาเตเลวูร์แห่งตระกูลติปวิลัป ("ยิ่งใหญ่")[note 2]

ผู้สถาปนาราชวงศ์ปกครองอย่างมีเมตตา แต่ผู้สืบทอดรุ่นหลังเริ่มเรียกร้องความต้องการจากประชาราษฎร์มากยิ่งขึ้น การปกครองสิ้นสุดลงเมื่อเกิดการรุกรานของอิโซเกเลเก็ล ซึ่งเป็นผู้อาศัยในนันมาโตลเช่นกัน นำไปสู่การละทิ้งพื้นที่ในที่สุด[7][13][14] John Stanislaw Kubary นักชาติพันธุ์วิทยาและนักสมุทรศาสตร์ชาวโปแลนด์เป็นบุคคลแรกที่ให้คำอธิบายโดยละเอียดของนันมาโตลใน ค.ศ. 1874[15]