บันเทิงคดีกอทิก (
อังกฤษ: Gothic fiction) เป็นประเภทย่อยของ
วรรณกรรมจินตนิยม ซึ่งมีการผสานความสยองขวัญเข้ากับองค์ประกอบต่าง ๆ ของ
ศิลปะจินตนิยม[2] บันเทิงคดีกอทิกมักมีฉากในสถานที่เก่าแก่ (เช่น คฤหาสน์ ปราสาท หรืออาราม) เกี่ยวข้องกับสิ่งลี้ลับ บรรยากาศของเรื่องที่น่ากลัว แก่นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความตาย และการบีบคั้นทางอารมณ์
[3] ชื่อกอทิกมาจาก
สถาปัตยกรรมกอทิก ซึ่งมักถูกใช้เป็นฉากในเรื่องที่มาของบันเทิงคดีกอทิกมาจากนิยาย The Castle of Otranto (ปราสาทโอทรันโท) ของ
ฮอเรซ วอลโพล นักเขียนชาวอังกฤษในปี ค.ศ. 1764 นิยายเรื่องนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำพยากรณ์ถึงชะตาเจ้าของปราสาท สิ่งเหนือธรรมชาติ และโศกนาฏกรรมความรัก วอลโพลระบุในการตีพิมพ์ครั้งแรกว่าเขาแปลมาจากต้นฉบับที่ตีพิมพ์ที่เมือง
นาโปลีในปี ค.ศ. 1529
[4] แต่กล่าวกันว่าเรื่องนี้อาจย้อนไปไกลได้ถึงสมัย
สงครามครูเสด[5] แต่ในการตีพิมพ์ครั้งหลัง ๆ เขาเปิดเผยว่าตนเป็นคนแต่งเรื่องขึ้นเองโดยได้รับแรงบันดาลใจมาจากประวัติศาสตร์
ยุคกลาง และ
คฤหาสน์สตรอว์เบอร์รีฮิลที่สร้างตาม
สถาปัตยกรรมฟื้นฟูกอทิกใน
ทวิกเคนแฮมที่วอลโพลเป็นเจ้าของ
[6] หลังจากนั้นบันเทิงคดีนี้ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายจนถึง
สมัยวิกตอเรีย ตัวอย่างนักเขียนที่มีผลงานแนวบันเทิงคดีกอทิก ได้แก่
แมรี เชลลีย์,
เอดการ์ แอลลัน โพ,
ชาลส์ ดิกคินส์,
แซมมวล เทย์เลอร์ คอเลริดจ์,
ลอร์ด ไบรอน และ
แบรม สโตกเกอร์นอกจากนี้บันเทิงคดีกอทิกยังถูกพัฒนาโดยนักเขียน
ยุโรปภาคพื้นทวีปช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ในเยอรมนีมีนิยายแนว Schauerroman (นิยายกระตุกขวัญ) ที่มีลักษณะหลายอย่างคล้ายนิยายกอทิกของอังกฤษแต่มีเนื้อหาที่มืดมนกว่า
[7] ขณะที่รัสเซียมีการผสานบันเทิงคดีกอทิกเข้ากับตำนานพื้นบ้าน และเสริมเรื่องศาสนาและวัฒนธรรมเข้าไปในบันเทิงคดีนี้เมื่อมีการเปลี่ยนผ่านจากยุคจินตนิยมเข้าสู่ยุค
สัจนิยม[8]