พระกษัตรีย์ หรือ พระกษัตรี เป็นพระมเหสีฝ่ายขวาในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และเป็นพระชนนีในกรมหลวงโยธาเทพ พระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวในรัชกาล[1] ใน คำให้การขุนหลวงหาวัด ระบุว่า พระกษัตรีย์เป็นพระราชนัดดาฝ่ายพระชนนีในสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง[2] บางแห่งว่าเป็นพระขนิษฐภคินีในสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเอง[3] โดยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชมีพระราชประสงค์ที่จะมีพระราชบุตรที่ประสูติแต่พระมเหสีเท่านั้นเพื่อป้องกันการก่อกบฏ หากมีพระราชบุตรกับนางบาทบริจาริกาหรือนางพระกำนัลก็จะให้รีดออกเสีย[4] พระกษัตรีย์ประสูติการพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียว คือ พระสุดาเทวี หรือ เจ้าฟ้าสุดาวดี ขณะที่พระมเหสีฝ่ายซ้ายอีกพระองค์คือพระพันปี มิได้ประสูติการเลย[1][2]สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงใกล้ชิดและวางพระทัยในตัวพระกษัตรีย์มากเช่นเดียวพระราชธิดา[5] ครั้นพระกษัตรีย์เสด็จสวรรคตปีใดไม่ปรากฏ สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงแต่งตั้งพระสุดาเทวี พระราชธิดาขึ้นเป็น "สมเด็จพระราชินีแห่งสยาม"[6] ให้มีพระราชอำนาจปกครองอาณาบริเวณและข้าทาสบริวารที่ได้รับพระราชทาน มีกองทหารในรับผิดชอบของพระองค์เอง[7] เข้าใจว่าการที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราชพระราชทานอำนาจสมบูรณ์ในฝ่ายในแก่พระราชธิดาไปทั้งหมด ก็เพื่อสืบทอดพระราชกรณียกิจของพระชนนีผู้ล่วงลับต่อไป[8]