พระมณี,[3] มานี (เปอร์เซีย: مانی‬‎), มานิส (กรีกโบราณ: Μάνης), มาเนส (ละติน: Manes) หรือ มานีหัยยา (ซีรีแอก: ܡܐܢܝ ܚܝܐ Mānī ḥayyā) เป็นศาสดาพยากรณ์และเป็นผู้ก่อตั้งศาสนามาณีกีชาวอิหร่าน[4][5][6][7] เป็นศาสนาแบบอไญยนิยมยุคปลายสมัยโบราณ เขาเกิดที่เมืองซีลิวเชีย-เทซิโฟนในบาบิโลเนีย[1] ซึ่งในเวลานั้นเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิพาร์เธีย งานเขียนของพระมณีจำนวนหกชิ้นเขียนด้วยภาษาซีรีแอก และงานเขียนชิ้นที่เจ็ดได้เขียนเป็นภาษาเปอร์เซียกลางถวายจักรพรรดิชาปูร์ที่ 1 แห่งจักรวรรดิซาเซเนียน[8]พระมณีเห็นว่าตัวท่านเป็นศาสดาพยากรณ์คนสุดท้ายที่พระเป็นเจ้าส่งมาโปรดโลกมนุษย์ ต่อจากอาดัม โซโรอัสเตอร์ พระพุทธเจ้า และพระเยซู เขาได้ออกเผยแผ่ศาสนาจนแพร่หลายไปยังทวีปยุโรปและเอเชีย[3]พระมณีถูกจองจำในคุกตามพระราชโองการของจักรพรรดิบาฮ์รามที่ 1 ผู้ทรงเคร่งครัดในศาสนาโซโรอัสเตอร์ และมองศาสนามาณีกีว่าเป็นพวกมิจฉาทิฐิ พระมณีถึงแก่มรณกรรมในคุกเมื่อวันที่ 2 มีนาคม ค.ศ. 274 ชาวมาณีกีถือว่าการเสียชีวิตของพระมณีเป็นการตายอย่างทรมานดุจเดียวกับการตรึงกางเขนของพระเยซู[3]