เมนูนำทาง
พระยาวุฒาธิคุณ_(เคน_ณ_หนองคาย) เครื่องราชอิสริยาภรณ์พระยาวุฒาธิคุณเป็นเจ้าเมืองในหัวเมืองลาวพวนเพียงไม่กี่ท่านที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เพราะท่านได้อุตสาหะในราชการเป็นอันมาก ดังปรากฏในพระหัตถเลขาของ พระเจ้าน้องยาเธอฯ กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม ข้าหลวงมณฑลลาวกาว ซึ่งนำขึ้นกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ความว่า
"เมืองหนองคาย วันที่ ๑๐ เมษายน มีนาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๑
ข้าพระพุทธเจ้า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ...พระยาวุฒาธิคุณ จางวางเมืองหนองคาย ได้รับราชการรบทัพเมื่อคราวพระยามหาอำมาตย์ (ชื่น) ขึ้นไปเป็นแม่ทัพได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ภูสนาภรณ์เป็นความชอบ มาภายหลังเมื่อพระยาราชวรานุกูล (เอก บุญยรัตนพันธุ์) ยกกองทัพขึ้นไป ๒ ครั้ง ได้ส่งเสบียงอาหารเรียบร้อยตลอด เมื่อข้าพระพุทธเจ้าขึ้นไปรับราชการฉลองพระเดชพระคุณเมื่อปีกุนนพศก ก็ได้ส่งเสบียงอาหารเป็นกำลังแก่ราชการมาก
ประการหนึ่งบรรดาผู้ที่ว่าราชการในเมืองตะวันออกที่ได้พบ ๆ มาไม่เห็นผู้ใดเป็นหลักฐานมั่นคงยั่งยืนเหมือนสักคนหนึ่งไม่มี ประการหนึ่ง สิ่งไรที่เป็นราชการแล้ว ตั้งหน้าทำโดยความอุตส่าห์ภักดีต่อราชการมิได้เห็นแก่ประโยชน์ตน รู้ว่าการสิ่งไรจะเป็นประโยชน์แก่ราชการแล้วก็พูดจาแนะนำสิ่งนั้นขึ้น ไม่เหมือนกับผู้ว่าราชการเมืองอื่น ผู้ว่าราชการเมืองอื่น ๆ มักจะคิดเสียว่าถ้าจะแนะนำการสิ่งไรขึ้นก็จะต้องใช้ให้ตัวไปทำ เหมือนหนึ่งผู้ที่มาบอกกับนายว่าหญ้าม้าที่ตรงนั้นงามแล้วนายก็ใช้ให้ผู้นั้นไปตัดหญ้าม้าให้ พระยาวุฒานี้หาเป็นเช่นนั้นไม่ ถ้ารู้ว่าสิ่งไรว่าเป็นประโยชน์แก่ราชการแล้ว ก็พูดจาแนะนำตามความเห็น อนึ่งในเร็ว ๆ นี้ ข้าพระพุทธเจ้าได้ไปตรวจดูถนนที่ได้ทำไว้แต่ก่อนเห็นแคบไป ก็พูดกับกรมการและผู้อื่น ๆ บ้าง ว่าจะคิดทำถนนให้กว้างแต่ยังติดอยู่ด้วยบ้านราษฎรและกรมการที่กีดขวางอยู่มาก จึงให้ลงมือทำแผนที่ ถ้าควรจะผ่อนผันซื้อให้น้อยที่สุดเพียงไรก็จะได้คิดให้ทำลง มาภายหลังพระยาวุฒาฯ ทราบว่า ข้าพระพุทธเจ้าคิดจะทำถนนก็ให้รื้อบ้านตัวเองเข้าไปก่อน ไม่ทันที่จะได้บอกกล่าวว่ากระไร ได้ทราบข่าวจากผู้มาบอกเล่าว่า พระยาวุฒาว่าถ้าจะไม่รื้อของตัวเองเสียก่อน ภายหลังเวลาจะทำจะว่ากล่าวผู้อื่นไม่ได้ เป็นตัวอย่างดังนี้ ราชการอื่น ๆ ที่แกลงเนื้อเห็นว่าเป็นคุณประโยชน์แก่ราชการแล้ว เป็นทำไปโดยแข็งแรงไปอย่างนี้ทุกอย่าง อนึ่ง การสิ่งไรที่ไม่เห็นด้วยที่สงสัย ก็มีความกล้าหาญเข้ามาโต้ทานไต่ถาม ไม่เหมือนกับคนอื่น ๆ เป็นคนดีมาก สมควรที่จะได้รับพระราชทานเลื่อนยศความชอบอยู่แล้ว จะโปรดเกล้าฯ พระราชทานความชอบชั้นใด ก็สุดแล้วแต่จะทรงกรุณาโปรดเกล้า ฯ ...
ขอเดชะ ข้าพระพุทธเจ้า ประจักษ์ศิลปาคม"
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชหัตถเลขา โปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฏสยามแด่พระยาวุฒาธิคุณ ความว่า
"เกาะสีชัง วันที่ ๒๑ พฤษภาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๑
ถึงกรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม ด้วยเธอจดหมายลงวันที่ ๒๐ เมษายน ๑๑๑ มาขอตั้งตำแหน่งและขอตรามานั้นได้ทราบแล้ว ...และส่งตรามงกุฏสยามชั้นที่ ๒ ขึ้นไปให้พระยาวุฒาธิคุณ เหรียญบุษปะมาลาให้หลวงณรงค์โยธาแล้ว.
(พระปรมาภิไธย) สยามินทร์ "
เมนูนำทาง
พระยาวุฒาธิคุณ_(เคน_ณ_หนองคาย) เครื่องราชอิสริยาภรณ์ใกล้เคียง
พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) พระยาพิชัยดาบหัก พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) พระยาทรงสุรเดช (เทพ พันธุมเสน) พระยาวิไชเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน) พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) พระยาภะรตราชา (หม่อมหลวงทศทิศ อิศรเสนา) พระยาอนิรุทธเทวา (หม่อมหลวงฟื้น พึ่งบุญ) พระยาอนุมานราชธน (ยง เสฐียรโกเศศ) พระยารัษฎานุประดิษฐ์มหิศรภักดี (คอซิมบี๊ ณ ระนอง)แหล่งที่มา
WikiPedia: พระยาวุฒาธิคุณ_(เคน_ณ_หนองคาย) http://www.car.chula.ac.th/rarebook/book2/clra60_0...