สังฆมิตตา (
บาลี: Saṅghamittā) หรือ
สังฆมิตรา (
สันสกฤต: Saṅghamitrā) หรือนามเดิม
อยาปาลี (
อักษรโรมัน: Ayapali;
[1] 282 ปี – 203 ปีก่อนคริสต์กาล
[1]) เป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ใน
พระเจ้าอโศก (304 ปี – 232 ปีก่อนคริสต์กาล) และ
พระเทวีผู้เป็นพระชายาพระองค์แรก พระนางสังฆมิตตาและ
พระมหินทะ พระเชษฐา ได้
อุปสมบท และต่อมาเดินทางไปยัง
ประเทศศรีลังกาเพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามคำอาราธนาของ
พระเจ้าเทวานัมปิยติสสะแห่งอนุราธปุระ (250 ปี – 210 ปีก่อนคริสต์กาล) ผู้เป็นกษัตริย์ในยุคร่วมสมัยกันกับพระเจ้าอโศก ถึงแม้พระเจ้าอโศกจะไม่โปรดที่จะส่งพระราชธิดาไปยังต่างแดน แต่ท้ายที่สุดก็ทรงยอมความมุ่งมั่นของพระนางสังฆมิตตา พระนางและภิกษุณีจำนวนหนึ่งได้ตั้ง
ภิกษุณีสงฆ์ขึ้นในศรีลังกาตามพระประสงค์ของพระเจ้าเทวานัมปิยติสสะที่ปราถนาให้
พระนางอนุฬาและสตรีคนอื่น ๆ ในราชสำนักที่
อนุราธปุระได้อุปสมบท
[2][3][4][5][6]เนื่องด้วยพระนางสังฆมิตตาได้ตั้งภิกษุณีสงฆ์หรือ เมเหนีสาสนา (Meheini Sasna) ขึ้นในลังกา พระนามของพระนางจึงเชื่อมโยงกับคณะนักบวชหญิงเถรวาทที่จัดตั้งขึ้นในศรีลังกาและในดินแดนอื่น ๆ ทั้ง
พม่า จีน และ
ไทย เชื่อกันว่าพระนางเป็นผู้นำต้นอ่อนของ
ต้นพระศรีมหาโพธิ์อันศักดิ์สิทธิ์จากอินเดียมาปลูกในอนุราธปุระ (คือ
ต้นพระชัยศรีมหาโพธิ์) มีการเฉลิมฉลองต้นพระชัยศรีมหาโพธิในอนุราธปุระทุกวันเดือนเพ็ญของเดือนธันวาคมในชื่อ อุทุวปโปยะ (Uduvapa Poya) หรือ อุโบสถโปยะ (Uposatha Poya) และในขณะเดียวกันก็เป็นวันสังฆมิตตาในศรีลังกาเช่นกัน
[3][5][7]