พระสี่อิริยาบถ
พระสี่อิริยาบถ

พระสี่อิริยาบถ

พระสี่อิริยาบถ คือกลุ่มพระพุทธรูปขนาดใหญ่ในศิลปะสุโขทัย ที่สร้างรวมกันให้พระพุทธรูปทั้งสี่องค์หันหลังชนกัน ประกอบด้วยพระพุทธรูปในอิริยาบถเดิน ยืน นั่ง และนอน มีลักษณะแกนรับน้ำหนักก่ออิฐถือปูนที่เป็นอาคารรูปแบบหนึ่ง พระพุทธรูปปางลีลาประดิษฐานด้านตะวันออกเสมอ พระพุทธรูปยืนที่ผนังตะวันตก พระพุทธรูปนอนอยู่ด้านทิศเหนือ พระพุทธรูปนั่งอยู่ด้านทิศใต้ อย่างไรก็ตามอาจมีบางแห่งสลับที่กัน ส่วนตำแหน่งที่สร้างจะมีวิหารต่อเนื่องไปทางทิศตะวันออก แกนสี่เหลี่ยมนี้จะแทนเจดีย์ประธานของวัด ดังปรากฏที่วัดเชตุพน จังหวัดสุโขทัยคติความเชื่อนั้นสร้างตามคัมภีร์พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค ซึ่งส่วนหนึ่งของคัมภีร์นี้มีกล่าวถึง กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน คือการใช้สติพิจารณาดูกายเป็นอารมณ์ การสร้างพระสี่อิริยาบถเป็นกลุ่มพุทธปฏิมาขนาดใหญ่ อาจต้องการให้เห็นชัดเจนว่าเมื่อพระพุทธองค์ทรงมีพระชนม์ชีพอยู่จะมีขนาดพระสรีระเท่าใด และทรงดำเนินพระชนม์ชีพในแต่ละวันปฏิบัติกิจสิ่งใดบ้าง[1]