พระเจ้าทุฏฐคามณีอภัย (สิงหล: දුටුගැමුණු; บาลี: ทุฏฺคามณิอภย) เป็นพระมหากษัตริย์สิงหล[1]ผู้ครองกรุงอนุราธปุระระหว่าง พ.ศ. 382 – 406 ทรงมีชื่อเสียงจากการยึดอำนาจจากพระเจ้าเอลาระชาวทมิฬที่ยึดครองกรุงอนุราธปุระมาตั้งแต่ พ.ศ. 338 ต่อมาได้ทรงขยายและปรับปรุงเมืองอนุราธปุุระเพื่อป้องกันการรุกรานจากอริราชศัตรูเนื่องทรงมีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ เรื่องราวของพระองค์จึงถูกเสริมแต่งด้วยตำนานปรัมปรา[2] อย่างไรก็ตามข้อมูลจากจารึกร่วมสมัยพบว่าหลายเรื่องมีมูลความจริง[3]