พระเจ้าเจมส์ที่ 3 แห่งสกอตแลนด์ (อังกฤษ: James III of Scotland) ทรงเป็นกษัตริย์แห่งสกอตแลนด์ระหว่างค.ศ. 1460 ถึง 1488 พระองค์ทรงเป็นกษัตริย์แย่และไม่เป็นที่นิยมชมชอบเนื่องจากทรงละเลยการใช้กระบวนการยุติธรรมอย่างเท่าเทียม การนำพาประเทศไปสู่สงครามกับอังกฤษตลอดจนความสัมพันธ์ที่เลวร้ายในหมู่พระญาติ ในรัชสมัยของพระองค์เกิดกบฎขึ้นถึงสองครั้ง พระเจ้าเจมส์ที่ 3 เป็นพระราชโอรสองค์ใหญ่ในพระเจ้าเจมส์ที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ กับพระนางมารีแห่งเกลเดอร์ส วันประสูติไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด อาจจะทรงประสูติในเดือนพฤษภาคม 1452 หรือวันที่ 10 หรือ 20 กรกฎาคม 1451 พระองค์ขึ้นสืบราชสมบัติต่อจากพระราชบิดาในวัยเพียง 9 ชันษา ทำให้ต้องมีการตั้งผู้สำเร็จราชการในระหว่างปี 1460-1469ในทศวรรษที่ 1470 ความบาดหมางระหว่างพระเจ้าเจมส์ที่ 3 กับอนุชาทั้งสอง อเล็กซานเดอร์ สจวต ดยุกแห่งอัลบานี และจอห์น สจวต เอิร์ลแห่งมาร์ ได้เริ่มก่อตัวขึ้น อัลบานีได้หลบหนีไปยังฝรั่งเศสในปี 1479 ส่วนมาร์เสียชีวิตอย่างลึกลับในปี 1480 ที่เอดินบะระ คฤหาสน์ของจอห์นถูกยึดเป็นของหลวงในปี 1479 สงครามกับอังกฤษได้ปะทุขึ้น พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 แห่งอังกฤษทรงตั้งให้เจ้าชายริชาร์ด ดยุกแห่งกลอสเตอร์นำทัพบุกสกอตแลนด์ อัลบานีถือโอกาสนี้เข้าร่วมกับอังกฤษเพื่อต่อต้านพี่ชายตนเองด้วย ในปี 1482 กองทหารอังกฤษสามารถยึดปราสาทเอดินบะระไว้ได้ พระเจ้าเจมส์ที่ 3 ถูกจองจำไว้ในปราสาทเอดินบะระและมีการตั้งรัฐบาลใหม่ที่นำโดยดยุกแห่งอัลบานี ส่วนกองทหารอังกฤษขัดสนเรื่องงบประมาณจึงได้ถอนกำลังกลับอังกฤษ พระเจ้าเจมส์ถูกปล่อยตัวในปลายเดือนกันยายน 1482 และเมื่อพระองค์เป็นอิสระ พระองค์พยายามกอบกู้อำนาจโดยการใช้เงินชักจูงสมาชิกในรัฐบาลอัลบานี และในเดือนธันวาคม 1482 รัฐบาลอัลบานีก็ล่มสลาย