พรไพร เพชรดำเนิน มีชื่อจริงว่า วันชัย เจริญชนม์ เกิดเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 ที่ ตำบลขุนพิทักษ์ อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี บิดาชื่อ ส้มปันนัง มารดาชื่อ นางทองเจือ มีพี่น้องทั้งหมด 6 คน เป็นคนที่ 3 ครอบครัวมีอาชีพทำสวนและค้าขายเล็กๆ น้อยๆ เขาการศึกษาแค่จบชั้นประถมปีที่ 4 จากโรงเรียนวัดหลักหกรัตนาราม อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี เพราะทางบ้านยากจน

พรไพร ชื่นชอบการร้องเพลงมาตั้งแต่เด็ก โดยสมัยนั้นมีนักร้องคนโปรดคือ "เบญจมินทร์" และ "สุรพล สมบัติเจริญ" เพื่อนๆเรียกเขาว่า "สุรพลน้อย" เพราะมีเสียงเหมือน สุรพล เขาชอบเข้าประกวดการร้องเพลงลูกทุ่ง และร่วมเดินสายไปกับคณะรำวงต่างๆ โดยทำหน้าที่เป็นนักร้องเชียร์รำวง