บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา มาตราทองคำ (อังกฤษ: gold standard) เป็นระบบเงินตราซึ่งหน่วยวัดมูลค่าทางเศรษฐกิจมาตรายึดกับทองคำปริมาณคงที่หนึ่ง มาตราทองคำใช้เป็นพื้นฐานของระบบเงินตราระหว่างประเทศตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1870 ถึงต้นคริสต์ทศวรรษ 1920 และตั้งแต่ปลายคริสต์ทศวรรษ 1920 ถึงปี 1932[1][2] ตลอดจนตั้งแต่ปี 1944 ถึง 1971 เมื่อสหรัฐเลิกการให้แปลงเงินดอลลาร์สหรัฐกับทองคำ ซึ่งเป็นการยุติระบบเบรตตันวูดส์[3] ทั้งนี้ หลายรัฐยังมีทองคำสำรองปริมาณพอสมควร[4][5]ในอดีต มาตราเงินและระบบโลหะสองชนิด (bimetallism) ใช้กันแพร่หลายกว่ามาตราทองคำ[6][7] การเปลี่ยนมาใช้มาตราทองคำเป็นระบบเงินตราต่างประเทศล้วนเป็นอุบัติเหตุ ความผิดปกติของเครือข่าย และผลจากสถานการณในอดีต (path dependency)[6] บริเตนใหญ่ใช้มาตราทองคำโดยพฤตินัยจากอุบัติเหตุในปี 1717 เมื่อเซอร์ไอแซก นิวตัน ซึ่งขณะนั้นเป็นหัวหน้าโรงกษาปณ์หลวง ตั้งอัตราแลกเปลี่ยนเงินเป็นทองคำต่ำเกินไป ทำให้เหรียญเงินหมดไปจากระบบ เมื่อบริเตนใหญ่กลายเป็นมหาอำนาจทางการเงินและพาณิชย์ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 รัฐอื่นจึงเริ่มรับระบบการเงินของบริเตนไปใช้ด้วยมากขึ้น ๆ[8]มาตราทองคำถูกยกเลิกไปเสียส่วนใหญ่ระหว่างภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ก่อนมีการนำกลับมาใช้อย่างจำกัดเป็นส่วนหนึ่งของระบบเบรตตันวูดส์หลังสงครามโลกครั้งที่สอง มาตราทองคำถูกยกเลิกไปเนื่องจากมีความโน้มเอียงต่อความผันผวน ตลอดจนทำให้รัฐบาลเกิดข้อจำกัด คือ ต้องมีอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ รัฐบาลไม่สามารถใช้นโยบายการเงินแบบขยายตัวเพื่อลดการว่างงานระหว่างภาวะเศรษฐกิจถดถอย เป็นต้น[9][10] มีฉันทามติในหมู่นักเศรษฐศาสตร์ว่าการหวนกลับไปใช้มาตราทองคำจะไม่เกิดประโยชน์[11] และนักประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่ปฏิเสธแนวคิดที่ว่ามาตราทองคำ "มีประสิทธิภาพในการรักษาเสถียรภาพราคาและช่วยลดความผันผวนของวัฏจักรธุรกิจระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 19"[12]