มาห์เซียร์ (
อังกฤษ: Mahseers),
มหาศีร์ (
ฮินดี: महाशीर) หรือ
มหาสีร์ (
ฮินดี: महासीर) เป็นชื่อสามัญของปลาน้ำจืดขนาดใหญ่จำพวกหนึ่ง ที่อยู่ในสกุล
Tor[1],
Neolissochilus[2] และ
Naziritor[3]โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสกุล Tor
[4] ใน
วงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae)มาห์เซียร์เป็นปลาที่กระจายพันธุ์ในเขตร้อนของทวีปเอเชียตั้งแต่
มาเลเซีย,
อินโดนีเซีย,
เอเชียใต้ จนถึง
อิหร่าน ตลอดจน
อนุทวีปอินเดีย[5][4]มาห์เซียร์เป็นปลาน้ำจืดขนาดใหญ่ มีรูปร่างคล้าย
ปลาคาร์ป เป็นปลาที่อาศัยอยู่รวมตัวกันเป็นฝูงขนาดใหญ่ มักพบอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำที่ใสสะอาด มีปริมาณออกซิเจนละลายในน้ำสูง เช่น ลำธารหรือน้ำตกในป่าดิบชื้น หรือแม่น้ำขนาดใหญ่หลายสาย เช่น แม่น้ำสาละวิน, แม่น้ำเมย
[6], แม่น้ำเพชรบุรี เป็นต้น
[7]เป็นปลาที่นิยมตกเป็นเกมกีฬา และนิยมรับประทานเนื้อเป็นอาหารในบางชนิด และบางพื้นที่ แต่ขณะที่บางพื้นที่ในประเทศไทยมีความเชื่อว่า เมื่อรับประทานไปแล้วจะมีอาการมึนเมา หรือถึงขั้นเสียชีวิตได้ จึงเชื่อกันว่าเป็นปลาเจ้า แต่ความจริงแล้ว เกิดจากการที่ปลากินผลไม้พิษจำพวกลูก
กระเบาหรือ
ลูกลำโพงเข้าไปแล้วสะสมความเป็นพิษไว้ในตัวเหมือนกับกรณีของ
ปลาบ้า เมื่อมีผู้รับประทานไปแล้วจะเกิดมีอาการมึนเมา
[8]มาห์เซียร์ชนิดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดคือ
ปลาเวียนทอง ซึ่งมีสถิติบันทึกไว้ว่ายาวได้ถึง 2.75 เมตร (9 ฟุต) และมีน้ำหนักถึง 54 กิโลกรัม (119 ปอนด์) ถือว่าเป็นหนึ่งในปลาน้ำจืดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกด้วย แต่ปัจจุบันนี้ก็หาตัวอย่างปลาที่มีขนาดใกล้เคียงขนาดนี้ได้ยากเต็มที
[9] [6]สำหรับมาห์เซียร์ มีชื่อเรียกหลากหลายในภาษาไทย เช่น "ปลาพลวง", "ปลาโพ"
[10], "ปลาเพง
[11] ", "ปลาจาด"
[10] , "ปลาพุง", "ปลายาด"
[12], "ปลาคม", "ปลาเวียน", "ปลาเงียน" ในขณะที่
ภาษามลายูจะเรียกว่า "อีกันเมเลาะ" หรือ "อีกันกือเลาะ" เป็นต้น
[8]