มโนสำนึกของฟินเนกัน (
อังกฤษ: Finnegans Wake) เป็น
นวนิยายชวนขัน (Comic novel) และงานชิ้นสุดท้ายที่เขียนโดย
เจมส์ จอยซ์ ที่เขียนโดยใช้ลักษณะการเขียนแบบทดลอง ที่มีผลให้ได้ชื่อว่าเป็นงานวรรณกรรมนวนิยายชิ้นที่ยากแก่การเข้าใจมากที่สุดชิ้นหนึ่งของภาษาอังกฤษ
[1][2] จอยซ์ใช้เวลาถึง 17 ปีในการเขียนงานชิ้นนี้ในปารีส และในที่สุดก็ได้รับการตีพิมพ์ในปี
ค.ศ. 1939 สองปีก่อนที่จอยซ์จะเสียชีวิต หนังสือทั้งเล่มเขียนโดยใช้
จินตภาษา (idioglossia/idiosyncratic language) ที่ประกอบด้วย
การเล่นคำ และ
คำสมาสที่จอยซ์สร้างขึ้นเอง (
จินตสมาส (portmanteau)) โดยมีวัตถุประสงค์ที่สร้างบรรยากาศของจิตสำนึกที่อยู่ในสภาพระหว่างการหลับและการฝัน
[3] การเขียนโดยการใช้การทดลองทั้งโครงสร้างและการใช้ภาษา, การเขียนตาม
กระแสสำนึก, การใช้นัยยะ, การใช้
นัยประหวัดอิสระ[4] (Free association) และการละทิ้งการเขียนแบบที่มีโครงเรื่อง และ ตัวละคร ทำให้ “มโนสำนึกของฟินเนกัน” กลายเป็นหนังสือที่ยังไม่ได้รับการอ่านโดยสาธารณชนส่วนใหญ่
[5][6]“มโนสำนึกของฟินเนกัน” เป็นงานวรรณกรรมชิ้นสำคัญที่
โมเดิร์นไลบรารีจัดให้เป็นลำดับที่เจ็ดสิบเจ็ดของ
นวนิยายดีที่สุดร้อยเรื่องโดยโมเดิร์นไลบรารี (Modern Library 100 Best Novels) ในบรรดานวนิยายที่ถือว่าดีเด่นของคริสต์ศตวรรษที่ 20
[7]