ยะดะยา (พม่า: ယတြာ ยตฺรา, ออกเสียง: [jədəjà]; มาจากสันสกฤต ยนฺตร) เป็นพิธีกรรมเชิงเวทมนตร์เพื่อชะลอ ปัดเป่า หรือแก้ความโชคร้าย มีปฏิบัติทั่วไปในประเทศพม่า ธรรมเนียมเหล่านี้มีที่มาจากคติในศาสนาพราหมณ์ โหรจะเป็นผู้ "สั่ง" การทำยะดะยาไว้โดยโดยใช้ทั้งการคำนวณทางคณิตศาสตร์และโหราศาสตร์[1] เข้าใจกันว่าผู้นำของพม่ายุคใหม่ทั้งอู้นุ, เนวี่น และต้านชเว ไปจนถึงนโยบายของรัฐบาลหลายนโยบายได้รับอิทธิพลจากพิธีกรรมยะดะยา[2][3] ในหมู่ชาวพม่าพุทธ ยะดะยาถูกเชื่อมโยงเข้ากับการทำบุญ และพิธีกรรมยะดะยาบางส่วนยังรวมถึงพิธีกรรมทางพุทธ ราวกับทำไปเพื่อหลีกหนีกรรมไม่ดี ทั้ง ๆ ที่ในคำสอนของศาสนาพุทธไม่มีการหนีกรรมเช่นนี้[4] ยะดะยาสัมพันธ์ใกล้ชิดมากกับตัวเลขโดยเฉพาะเลข 9 นักวิชาการบางส่วนเชื่อว่ายะดะยามีมาตั้งแต่สมัยพุกาม มีปฏิบัติโดยพระสงฆ์ในนิกายอะยีซึ่งเป็นนิกายของพุทธที่มีปฏิบัติในพม่ามาก่อนการเข้ามาของเถรวาท[5]หนึ่งในรูปแบบที่รู้จักดีของยะดะยาคือการก่อสร้างเจดีย์ เช่น การที่อู้นุสร้างเจดีย์ถึง 60,000 องค์ในปี 1961[6] หรือการที่รัฐตัดสินใจเปลี่ยนระบบการเดินรถจากซ้ายไปขับทางขวาโดยไม่ชี้แจงเหตุผลในปี 1970 (แม้รถแทบทุกคันในพม่าจะเป็นรถสำหรับขับทางซ้าย) ก็ว่ากันว่าได้รับอิทธิพลมาจากยะดะยาเพื่อป้องกันการโจมตีทางการเมืองจากกลุ่มฝ่ายขวา[7][8]เมื่อไม่นานมานี้ การที่ต้านชเวและนายพลในกองทัพสวมโลนจี (โสร่ง) ลายอะเชะ (ซึ่งตามธรรมเนียมดั้งเดิมเป็นลายของสตรี) ในงานสาธารณะรวมถึงงานฉลองวันสหภาพเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2011 และในงานต้อนรับบัวสอน บุบผาวัน นายกรัฐมนตรีลาว ในเดือนมิถุนายน 2011 ก็เข้าใจกันว่าเป็นการทำยะดะยาเพื่อต้านทานอำนาจสตรีของอองซานซูจี[9][10]