รัฐบาลเป่ย์หยาง
รัฐบาลเป่ย์หยาง

รัฐบาลเป่ย์หยาง

รัฐบาลเป่ย์หยาง (จีน: 北洋政府; พินอิน: běiyáng zhèngfǔ; อังกฤษ: Beiyang/Peiyang government) เป็นรัฐบาลของสาธารณรัฐจีน (中華民國) ซึ่งดำรงอยู่ในนครหลวงเป่ย์จิง (北京) ช่วง ค.ศ. 1912–1928ชื่อ "เป่ย์หยาง" นั้นมาจากทัพเป่ย์หยาง (北洋軍) ของยฺเหวียน ชื่อไข่ (袁世凱) อดีตขุนศึกแห่งราชวงศ์ชิง (清朝) ที่ได้เป็นใหญ่ในทางการเมืองหลังราชวงศ์ล่มสลาย แม้รัฐธรรมนูญกำหนดให้มีรัฐบาลพลเรือน แต่รัฐบาลพลเรือนก็ปกครองประเทศแต่ในนามเท่านั้น แม่ทัพนายกองจากทัพเป่ย์หยางเป็นผู้ควบคุมและดำเนินการปกครองที่แท้จริง กระนั้น ก็ได้รับการรับรองจากนานาชาติให้เป็นรัฐบาลโดยชอบธรรมของประเทศ มีอำนาจใช้จ่ายและเรียกเก็บภาษีอากร ทั้งขอกู้ยืมเงินจากต่างชาติได้ ครั้นยฺเหวียน ชื่อไข่ สิ้นชีพลงใน ค.ศ. 1916 ทัพเป่ย์หยางก็ระส่ำระสาย เพราะแตกแยกออกเป็นหมู่เป็นเหล่าและช่วงชิงอำนาจกันเอง ต่อมาใน ค.ศ. 1917 พรรคชาตินิยม (國民黨) ของซุน ยัตเซ็น หรือซุน อี้เซียน (孫逸仙) ก็ออกหน้าคัดค้านความชอบธรรมของรัฐบาลเป่ย์หยาง จนเกิดสู้กันในการรบทางเหนือ (北伐) เมื่อช่วง ค.ศ. 1926–1928 ผลลัพธ์ คือ รัฐบาลเป่ย์หยางกับกลุ่มอื่น ๆ พ่ายแพ้ และพรรคชาตินิยม ภายใต้การนำของเจียง ไคเช็ก หรือเจี่ยง เจี้ยฉือ (蔣介石) ที่สืบทอดตำแหน่งจากซุน อี้เซียน สามารถหลอมรวมประเทศเข้าเป็นหนึ่งได้อีกครั้งใน ค.ศ. 1928 พรรคชาตินิยมเดินหน้าจัดตั้งรัฐบาลชาตินิยมของตนขึ้นที่หนานจิง (南京) ระเบียบทางการเมืองเช่นนี้ทำให้ประเทศกลายเป็นรัฐที่มีพรรคการเมืองเดียว (one-party state) แต่ภายหลังก็ได้รับการรับรองจากชาติต่าง ๆ ให้เป็นรัฐบาลโดยชอบธรรมของประเทศจีน

ใกล้เคียง