บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งราชวงศ์ซาฟฟาริยะห์ (เปอร์เซีย: سلسله صفاریان‎code: fa is deprecated , อังกฤษ: Saffarid dynastycode: en is deprecated ) เป็นจักรวรรดิเปอร์เชีย[1] ที่ปกครองในซิสถาน (Sistan) ระหว่างปี ค.ศ. 861 และรุ่งเรืองมาจนกระทั่งปี ค.ศ. 1003 ในบริเวณประวัติศาสตร์ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของอิหร่าน และทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ของอัฟกานิสถาน[2] โดยมีเมืองหลวงอยู่ที่ซารันจ์ (Zaranj)ราชวงศ์ซาฟฟาริยะห์ก่อตั้งโดย และได้ชื่อมาจากยะอกูป อิบนุ ลัยษ อัส-ซาฟฟาร์ (یعقوب لیث صفاری - Ya'qub bin Laith as-Saffar) ผู้มาจากชนชั้นรองในสังคมที่เริ่มจากการเป็นช่างทองแดง และค่อยสร้างฐานะจนกลายเป็นขุนศึก (warlord) ยะอกูปยึดอำนาจในบริเวณซิสถาน และยึดอัฟกานิสถานได้ทั้งหมด, อิหร่านปัจจุบัน และบางส่วนของปากีสถาน และมาใช้ซารันจ์เป็นฐานในการขยายดินแดนครั้งใหญ่ไปทางตะวันออกและตะวันตก ต่อมายะอกูปก็โค่นราชวงศ์ทาฮิริยะห์ (Tahirid dynasty) และผนวกบริเวณเกรตเตอร์โคราซาน (greater Khorasan) ในปี ค.ศ. 873 เมื่อเสียชีวิตยะอกูปก็พิชิตดินแดนต่างๆ ได้มากมายที่รวมทั้งหุบเขาคาบูล (Kabulistan) สินธ์, ตอคาริสถาน (Tocharistan), มาครัน (บาโบคิสถาน), เคอร์มัน, ฟาร์ส, โคราสถาน จนเกือบถึงแบกแดด แต่ก็มาได้รับความพ่ายแพ้[3]จักรวรรดิซาฟฟาริยะห์รุ่งเรืองอยู่เพียงระยะเวลาอันสั้นหลังจากการเสียชีวิตของยะอกูป อัมร บิน ลัยษ (عمرو لیث صفاری - Amr bin Laith) ผู้เป็นผู้นำต่อจากพี่ชายพ่ายแพ้ต่อราชวงศ์ซามานิยะห์ (Samanids) ในปี ค.ศ. 900 อัมรจึงจำต้องยกดินแดนทั้งหมดให้แก่ผู้ชนะคนใหม่ ต่อมาอาณาบริเวณของซาฟฟาริยะห์ก็จำกัดอยู่แต่ในบริเวณใจกลางของซิสถานและต้องลดฐานะลงเป็นเพียงรัฐบริวารของราชวงศ์ซามานิยะห์และผู้มีอำนาจต่อมา