ริเวอร์ ฟินิกซ์ มีชื่อเกิดว่า ริเวอร์ จูด บอททอม (อังกฤษ: River Jude Bottom) มีเชื้อสายมาจากรัสเซียและฮังการี ชื่อของเขามาจาก River of Live ในหนังสือเรื่อง Siddhartha ที่ว่าด้วยเรื่องของพระพุทธเจ้า ในวัยเด็ก ริเวอร์เติบโตขึ้นมาด้วยความยากจน เขาและน้อง ๆ ต้องออกไปร้องเพลงหาเงินตามถนนเพื่อแลกกับเงิน จนกระทั่งพ่อและแม่สนับสนุนให้เขาเข้าวงการ

เขาเข้าสู่วงการโดยมีผลงานซีรีส์และมินิซีรีส์ทางโทรทัศน์ และมีผลงานภาพยนตร์เรื่อง Explorer (1985) แต่ผลงานการแสดงที่ทำให้จดจำคือภาพยนตร์เรื่อง Stand By Me (1986) ที่เขารับบทเป็น คริส แชมเบอร์ส เด็กหัวโจกในกลุ่ม และเขายังมีผลงานเรื่อง Running on Empty ที่ทำให้เขาเข้าชิงรางวัลลูกโลกทองคำและรางวัลออสการ์ด้วยวัยเพียง 18 ปี และต่อจากนั้นเขารับบทเป็นอินเดียน่า โจนส์ตอนหนุ่มใน Indiana Jones and the Last Crusade และต่อมากับภาพยนตร์ของ กัส แวน แซงต์ ที่เล่นร่วมกับเพื่อนซี้ คีอานู รีฟ ในเรื่อง My Own Private Idaho (1991) เรื่องนี้เขารับบทเป็น ไมค์ หนุ่มขายตัวที่เป็นโรคผล็อยหลับเวลาเกิดความเครียด ซึ่งจากบทบาทนี้ทำให้เขาได้รับรางวัลดารานำชายยอดเยี่ยมจากเทศกาลภาพยนตร์เวนิส

ริเวอร์ยังมีความสามารถทางด้านดนตรี เขามีวงเป็นของตัวเองและมีน้องสาวเป็นสมาชิกวงนี้ด้วย รวมทั้งยังมีมือเบสจากวงเรดฮอตชิลีเพปเปอส์มาร่วมแสดงบ้างบางครั้ง แต่แล้วในวันที่ 30 ตุลาคม ค.ศ. 1993 เขายกเลิกขึ้นแสดงดนตรีกะทันหัน แล้วไปซื้อยามาเสพจนเกินขนาด ทั้งเฮโรอีนและโคเคนที่ผับ Viper's Room ของจอห์นนี่ เดปป์ (ขณะนั้น) และระหว่างเดินทางออกจากผับได้ล้มลงที่หน้าผับ น้องชายเขา วาคีนและเรน น้องสาว โทรเรียกแจ้งตำรวจ และช่วยปฐมพยาบาลเบื้องต้น ก่อนนำส่งโรงพยาบาล แต่ก็ไม่สามารถช่วยชีวิตริเวอร์ไว้ได้ เขาเสียชีวิตลงด้วยวัย 23 ปี แล้วเขายังเป็นเพื่อนรักของ เคอานู รีฟส์ (keanu reeves) ผู้ที่รับบทบาทในหนังเรื่อง John Wick