นกกระจอก (อังกฤษ: Sparrow) เป็นวงศ์ที่จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์ปีก (Aves) จัดเป็นนกจับคอนขนาดเล็ก ใช้ชื่อวงศ์ว่า Passeridae เป็นนกที่มนุษย์รู้จักคุ้นเคยเป็นอย่างดี เพราะอาศัยกระจายอยู่ทั่วไปตามชุมชนเมืองใหญ่ ๆ ทั่วโลกนกในวงศ์นี้มีขนาดเล็กมากจนถึงขนาดเล็ก ลักษณะภายนอกค่อนข้างแตกต่างกัน ทั้งจะงอยปากยาวปานกลาง, ปลายปากแหลม หรือ ปากสั้นเป็นปากกรวย, หางยาวปานกลางหรือปลายหางแหลม, มน, ตัด หรือ เว้าตื้น อาศัยและหากินตามทุ่งโล่ง, หมู่บ้าน หรือชายแหล่งน้ำ มีทั้งที่หากินตามกิ่งไม้ และบนพื้นดิน กินแมลง, ธัญพืช และเมล็ดของไม้ต้น ลักษณะของรังมีรูปร่างแตกต่างกัน ตั้งแต่แบบง่าย ๆ จนถึงแบบรังแขวน มีการสานวัสดุอย่างละเอียดละออ [1]นกในวงศ์นี้ กำเนิดมาตั้งแต่สมัยไมโอซีน ในยุคเทอร์เชียรี่ หรือประมาณ 25-13 ล้านปีมาแล้ว กระจายพันธุ์ทั่วโลก[1] มีทั้งหมด 5 สกุล[2] (ดูในตาราง-บางข้อมูลแบ่งให้มี 8[3]) ประมาณ 41 ชนิด [4]ในประเทศไทยพบได้ 4 ชนิด ล้วนแต่อยู่ในสกุล Passer คือ นกกระจอกใหญ่ (P. domesticus), นกกระจอกป่าท้องเหลือง (P. rutilans), นกกระจอกตาล (P. flaveolus) และนกกระจอกบ้าน (P. montanus)[4]