วงศ์ปลาจิ้มฟันจระเข้และม้าน้ำ (
อังกฤษ: Seahorse, Pipefish) เป็น
วงศ์ปลาวงศ์หนึ่ง ในอันดับ
Syngnathiformes ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Syngnathidae (/ซีน-แนท-อิ-ดี/) เป็น
ปลากระดูกแข็ง มีรูปร่างประหลาดไปจากปลาในวงศ์อื่น ๆ ทั่วไป กล่าวคือ มีรูปร่างเรียวราวคล้าย
กิ่งไม้ มีเกล็ดลำตัวแข็งดูคล้าย
เกราะ ลำตัวแบ่งเป็นปล้อง ๆ หางยาว จำนวนปล้องนี้จะเท่ากับข้อ
กระดูกสันหลัง ตัวผู้จะเป็นผู้ที่ดูแลไข่โดยจะฟักไข่ไว้ในถุงหน้าท้องหลังจากไข่จากตัวเมียได้รับการ
ปฏิสนธิแล้ว จนกว่าไข่จะฟักเป็นลูกปลาขนาดเล็ก ดวงตามีขนาดเล็ก ไม่มีฟันและ
ขากรรไกร ครีบทุกครีบมีขนาดเล็ก ไม่มีครีบท้องและครีบก้น ครีบหลังมีเฉพาะก้านครีบแขนง ไม่มีก้านครีบแข็ง ด้วยลักษณะทางสรีระเช่นนี้จึงทำให้ว่ายน้ำได้ช้า ๆ ปากยาวเป็น
ท่อ หากินโดยการดูดอาหาร จำพวก
แพลงก์ตอนสัตว์และ
สัตว์น้ำขนาดเล็กพบได้ทั้ง
น้ำจืด,
น้ำกร่อย และ
ทะเล โดยมากจะพบในทะเลมากกว่า มีพบในน้ำจืดและน้ำกร่อย ไม่กี่
ชนิดแบ่งออกเป็น 2 วงศ์ย่อย คือ วงศ์
Hippocampinae มี 2
สกุล หรือ ม้าน้ำ กับ
Syngnathinae หรือ ปลาจิ้มฟันจระเข้ มี 52 สกุล โดยพบทั้งหมดประมาณ 215 ชนิด ใน 2 วงศ์ย่อยนี้พบได้ทั่วโลก จัดเป็นปลาขนาดเล็ก ที่มีขนาด
ความยาวโดยเฉลี่ยเต็มที่ไม่เกิน 30
เซนติเมตร ประกอบกับรูปร่างที่แปลก จึงนิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ใน
ตู้ปลาส่วนตัว หรือใน
พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำต่าง ๆ อีกทั้งยังมีการนำไปปรุงเป็นยา
สมุนไพรตามตำรับยาจีนอีกด้วย
[1] [2]