ไม่มีฟันที่ริมฝีปาก แต่มีฟันซี่ใหญ่อยู่ในลำคอ เกล็ดเป็นแบบขอบเรียบและบาง ครีบเป็นก้านครีบอ่อน ครีบหางส่วนมากเป็นเว้าแฉกลึก ครีบท้องอยู่ค่อนมาทางตอนกลางของลำตัวด้านท้อง ซึ่งลักษณะสำคัญของปลาในวงศ์นี้ก็คือ

1. มีฟันเฉพาะที่ลำคอ เกิดจากกระดูกลำคอด้านล่างอันสุดท้าย มีอยู่ประมาณ 1-3 แถว และมีแผ่นกระดูกที่ฐานบนกระดูกลำคอ ช่วยในการบดย่อยอาหาร

2. มีเกล็ดแบบขอบเรียบบนลำตัว มีหัวไม่มีเกล็ดและไม่มีครีบไขมัน

3. ถุงลมแบ่งออกเป็น 2 ตอน ตอนแรกไม่ติดกับกระดูกสันหลัง ตอนหลังมีขนาดเล้กฝังอยู่แน่นกับกระดูกสันหลัง[3]

ลำตัวมักแบนข้างหรือเป็นแบบปลาตะเพียนที่รู้จักดี แต่ก็มีบางชนิดที่ลำตัวค่อนข้างกลม เช่น ปลาเล็บมือนาง (Crossocheilus reticulatus) เป็นต้น ปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์คือ ปลากระโห้ (Catlocarpio siamensis) ที่ยาวเต็มที่ได้เกือบ 3 เมตร อาศัยเฉพาะในน้ำจืด ส่วนมากเป็นปลากินพืช แต่ก็พบมีหลายชนิดกินเนื้อหรือแพลงก์ตอน ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะคล้ายกันมาก ยกเว้นบางชนิดสีและตุ่มข้างแก้มในตัวผู้ ต่างจากตัวเมีย แพร่พันธุ์ขยายพันธุ์โดยการวางไข่จำนวนมาก พบในแม่น้ำเขตร้อน เขตอบอุ่นและเขตหนาวเกือบทั่วโลก ยกเว้นขั้วโลก, ทวีปออสเตรเลีย และทวีปอเมริกาใต้

จัดเป็นวงศ์ปลาเศรษฐกิจที่มีความสำคัญมาก[3]