วงศ์ปลากด (
อังกฤษ: Naked catfishes, Bagrid catfishes) เป็น
ปลาหนังไม่มีเกล็ด ในวงศ์ Bagridae (/บา-กริ-ดี้/) มีส่วนหัวค่อนข้างแบนราบ แต่ลำตัวแบนข้างไปทางด้านท้าย ปากกว้างอยู่ที่ปลายสุดของจะงอยปาก มีฟันซี่เล็กแหลมขึ้นเป็นแถวบน
ขากรรไกรและเพดาน มีหนวด 4 คู่ โดยคู่ที่อยู่ตรงริมฝีปากยาวที่สุด ครีบหลังและครีบอกเป็นก้านแข็ง หรือเรียกว่า เงี่ยง ครีบไขมันค่อนข้างยาว ครีบหางเว้าลึก ในตัวผู้มักมีติ่งเล็กๆ ที่ช่องก้น มีการกระจายพันธุ์ตามแหล่งน้ำจืดไปจนถึง
น้ำกร่อยตั้งแต่
ทวีปแอฟริกา,
อนุทวีปอินเดีย,
เอเชียอาคเนย์ ไปจนถึง
หมู่เกาะซุนดา พบประมาณ 200 ชนิด สำหรับใน
ประเทศไทย จัดเป็น
ปลาหนังวงศ์ที่พบมากชนิดที่สุดของไทย โดยพบมากกว่า 25
ชนิด เป็นปลากินเนื้อ มีนิสัยดุร้ายก้าวร้าว มีพฤติกรรมมักกบดานอยู่กับพื้นนิ่ง ๆ ถ้าไม่พบอาหารหรือล่าเหยื่อจะไม่เคลื่อนไหว กินอาหารได้หลากหลาย ตั้งแต่แมลง, ปลา, กุ้ง, ซากพืชซากสัตว์เน่าเปื่อยเป็นปลาเศรษฐกิจที่สำคัญ นิยมนำมาบริโภคบ่อย ปลาในวงศ์นี้ มี
ชื่อสามัญใน
ภาษาไทยมักเรียกรวม ๆ กันว่า "ปลากด" ในปลาขนาดใหญ่ และ "ปลาแขยง" (ปลาลูกแหยง ใน
ภาษาใต้) หรือ "ปลามังกง" ในปลาขนาดเล็ก โดยมี
สกุลที่ใหญ่ที่สุดคือสกุล
Rita ที่พบได้ใน
ประเทศอินเดียและ
แม่น้ำสาละวินที่เมื่อโตเต็มที่อาจใหญ่ได้ถึง 2
เมตร[1][2][3]