ปูบก (อังกฤษ: Land crab) เป็นวงศ์ของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังจำพวกปูวงศ์หนึ่ง ใช้ชื่อวงศ์ว่า Gecarcinidaeปูในวงศ์ปูบก มีรูปร่างลักษณะทั่วไปคล้ายกับปูทั่วไป เพียงแต่จะไม่มีหนามรอบกระดอง และรอบดวงตา มีขาเดินที่แข็งแรง และมีกรงเล็บขนาดใหญ่ เนื่องจากดำรงชีวิตอยู่บนบก จึงมีอวัยวะช่วยหายใจแตกต่างไปจากปูวงศ์อื่น โดยจะหายใจจากอากาศโดยตรง จึงมีเหงือกเป็นขุย มีเส้นเลือดมาหล่อเลี้ยงจำนวนมากคล้ายกับถุงลมในสัตว์บก และมีระบบขับถ่ายที่แตกต่างไปจากปูวงศ์อื่น คือ มีกระบวนการเปลี่ยนของเสียจากแอมโมเนีย ให้กลายเป็นกรดยูริก เก็บไว้ในเนื้อเยื่อ แตกต่างไปจากปูทั่วไปที่จะถ่ายลงน้ำ แต่การขยายพันธุ์ ปูตัวเมียก็จะไปวางไข่ทิ้งไว้ในน้ำ และลูกปูจะเลี้ยงตัวเองและพัฒนาตัวในน้ำในระยะต้น ก่อนที่จะขึ้นมาใช้ชีวิตอยู่บนบกปูบก ดำรงชีวิตอยู่ในป่า หรือป่าชายหาดใกล้ชายหาด กินเศษซากอินทรีย์วัตถุต่าง ๆ รวมถึง ใบไม้และสัตว์ขนาดเล็กเป็นอาหารได้ด้วย[2]ปูบก สามารถแบ่งได้เป็นสกุลต่าง ๆ ได้ 6 สกุล[1] ดังนี้ (บางข้อมูลแบ่งเพียง 3)[3]ในประเทศไทย ปูบกชนิดที่รู้จักกันดีที่สุด คือ ปูไก่ (Cardisoma carnifex) ที่พบเฉพาะบนหาดและป่าชายหาดบนเกาะต่าง ๆ ทางภาคใต้ของประเทศ เช่น หมู่เกาะสิมิลัน และเกาะภูเก็ต เป็นต้น[4] [5]ปูบกบางชนิดในเขตร้อนทำความเสียหายเป็นจำนวนมหาศาลให้แก่พืชผลทางการเกษตร[6]