วรรณะที่ถูกกำหนด[2] หรือ ผู้ด้อยโอกาสทางวรรณะ[3] (อังกฤษ: Scheduled Caste[4] ย่อว่า SC) และ ชนเผ่าที่ถูกกำหนด (อังกฤษ: Scheduled Tribes ย่อว่า ST) เป็นกลุ่มคนที่ได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างเป็นทางการในประเทศอินเดีย ทั้งสองคำปรากฏในรัฐธรรมนูญอินเดีย และในสมัยเจ้าอาณานิคมอังกฤษ กลุ่มคนเหล่านี้ถูกเรียกว่า ชนชั้นระดับล่าง (อังกฤษ: Depressed Classes) ในวรรณกรรมยุคใหม่ ชนชั้นที่ถูกกำหนด บางครั้งถูกเรียกแทนด้วยคำว่า ทลิต อันแปลว่า "ผู้แตกหัก" ในภาษามราฐี การใช้คำนี้ถูกทำให้เป็นที่นิยมโดยชายชาวทลิต บี อาร์ อัมเพทกร (1891–1956) นักเศรษฐศาสตร์, นักปฏิรูป และประธานร่างรัฐธรรมนูญอินเดีย ผู้นำทลิตในยุคต่อสู้เพื่อเอกราช อัมเพทกรเลือกใช้คำว่าทลิตแทนที่จะใช้คำที่มหาตมะ คานธีใช้ หริชน อันแปลว่า "คนของหริ" (หริในที่นี้หมายถึงพระวิษณุและอาจหมายถึงพระเจ้าโดยรวม)วรรณะที่ถูกกำหนดและชนเผ่าที่ถูกกำหนดคิดเป็นประชากร 16.6% และ 8.6% ของประเทศอินเดียตามลำดับ (ข้อมูลจากสำมะโนปี 2011)[5][6] ในรัฐบัญญัติฉบับแรกที่ว่าด้วยวรรณะและชนเผ่ากำหนดในปี 1950 ระบุวรรณะไว้ 1,108 วรรณะ[7] และชนเผ่า 744 ชนเผ่า[8]นับตั้งแต่การได้รับเอกราช ทั้งสองกลุ่มชนได้รับสถานะรีเซิร์ฟพิเศษตามรัฐธรรมนูญ ซึ่งยืนยันการมีส่วนร่วมทางการเมืองให้กับกลุ่มชนเหล่านี้