ชุมชนวัดบ้านค่ายเป็นชุมชนเก่าแก่ทางตอนบนของแม่น้ำระยอง จดหมายเหตุจีนได้กล่าวถึงดินแดนแถบนี้ไว้ตั้งแต่ราว พ.ศ. 1700[1] จากหนังสือ ประวัติวัดในจังหวัดระยอง เชื่อกันว่าวัดนี้สร้างขึ้นในสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี สมัยที่อาณาจักรขอมยังรุ่งเรืองในแถบนี้ ดังเห็นได้จากซากปรักหักพังของโบสถ์เก่าที่ชาวบ้านเรียกโบสถ์ขอม จากร่องรอยของศิลาแลงเก่าแก่ เสมา และธรรมจักรที่มีลวดลายแบบศิลปะขอม ซึ่งมีอายุมากกว่า 1,000 ปี

เชื่อกันว่าวัดถูกทิ้งร้างมานานจนมีชาวระยองผู้หนึ่งนามว่า นายตาล ได้มาตั้งบ้านเรือนบริเวณนี้ และได้ขอแรงชาวบ้านให้มาช่วยกันสร้างกุฏิสงฆ์ขึ้น ก่อนจะอาราธนาอุปัชฌาย์แป้นจากวัดวงเวียนตะเคียนเจ็ดต้น (วัดบ้านเก่า) มาจำพรรษา ได้สร้างอุโบสถหลังใหม่ขึ้น เพื่อให้มีสถานที่ประกอบพิธีกรรมและทำกิจของสงฆ์ แต่เนื่องจากวัดอยู่บริเวณที่กระแสน้ำไหลผ่าน ทำให้น้ำเซาะตลิ่งในฤดูน้ำหลาก จึงย้ายวัดมาอยู่ตอนล่าง ซึ่งมีผู้ถวายที่ดินให้แก่วัดราว 40 ไร่นามว่านายเรือง เมื่อสร้างวัดใหม่ขึ้นจึงเรียกวัดเดิมว่า "วัดบน" ส่วนวัดใหม่เรียก "วัดล่าง" ปัจจุบันเปลี่ยนเป็น "วัดบ้านค่าย"[2] ทางด้านเหนือของวัดแต่เดิมปรากฏร่องรอยคันดินเป็นแนวยาว ชาวบ้านเชื่อกันว่าเป็นค่ายของขอมจึงเรียกชื่อว่าวัดบ้านค่าย วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2506[3] เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 15 เมตร ยาว 30 เมตร